رابطه خانواده و مدرسه با خشونت جنسی

قرن بیست و یک را می توان با شجاعت و افتخار عصر کودکان نامید. بقای جامعه با اطفال است و برای اینکه جامعه به رشد و تعالی برسد باید طفل تربیت، و برای زندگی عادی و اجتماعی آماده شود. شخصیت کودک در خانواده تکوین می یابد و هر خانواده زیر بنای ساختمان فکری نونهالان را تشکیل می دهد. کودکان آسیب پذیر تر از سایر افراد جامعه می باشند، امروزه یکی از مسائل مهمی که متخصصین اطفال، پزشکی قانونی و اجتماعی با آن درگیرند، مسأله آزار جنسی کودکان توسط والدین و سایر افراد می باشد. در خصوص جرم انگاری این ناهنجاری اخلاقی در ایران، با توجه به تصریح اصل ۴ قانون اساسی مبنی بر انطباق کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزائی، مالی و .. بر موازین اسلامی نظام حقوقی ایران بر پایه فقه جزائی امامیه، سیاست های کیفری ویژه ای را در خصوص جرم انگاری خشونت جنسی در معنای عام در پیش گرفته است که در موارد متعددی از قابلیت تعمیم نسبت به کودکان نیز برخوردار است، حتی در مواردی شاهد یکسان پنداری قربانیان این جرائم در جبران خسارت هستیم. جرم شناسی در گذشته، عمدتاً بر مجرم تمرکز داشت، اما در طول ده های اخیر، در چارچوب نظریه تعامل روان شناسی اجتماعی توجه ها و علایق به سمت بزه دیده معطوف گردید و رشته ای به نام بزه دیده شناسی علمی یا اولیه یا جرم شناسانه پدید آمد ،که به مطالعه خصوصیت شخصیتی بزه دیده ،پیشینه خانوادگی، شغلی، اجتماعی او برآیند میزان و سهم او در تکوین جرم میپردازد(نجفی ابرندآبادی،۱۵۰،۱۳۸۸). یک دسته مهم بزه دیدگان، کودکان هستند که به لحاظ شرایط جسمانی و روحی،موقعیت آسیب پذیری بالقوه ای دارند که هر لحظه تشدید صدمات و بزه دیدگی وی در صورت عدم توجه به نیازهای وی محتمل است. بر اساس ماده ۱ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۲۵ آذرماه سال ۱۳۸۱ کودک بزه دیده به هر فرد زیر ۱۸ سال که قربانی جرم واقع شده است، اطلاق می گردد. جرم خشونت آمیز را می‌توان جرمی دانست که گوهرش به کار بردن یا شروع بکار بردن، به کار بردن همراه با ترس و ارعاب، یا خطر بنیادین به کارگیری نیروی بدنی نسبت به شخص بزه دیده یا دارایی اوست (راجیان اصلی،۱۰۲،۱۳۸۴) .جرم خشونت آمیز از زمره جرایم علیه تمامیت جسمانی است که علیه جسم و جان، یعنی تنها دارایی واقعی انسان و جزئی از وجود اوست، ارتکاب می یابد(میر محمد صادقی،۱۹،۱۳۹۴). خشونت جنسی شامل هر گونه عمل جنسی، تلاش برای بدست آوردن عمل جنسی، نظرهای ناخواسته یا پیشروی جنسی، یا تجارت جنسی ، یا کارهای صورت گرفته دیگری بر خلاف تمایلات جنسی فرد،با استفاده از اجبار، توسط هر فرد،بدون در نظر گرفتن رابطه خود با قربانی در هر محیط، شامل خانه و محل کار و .. می باشد. اجبار می تواند طیف و درجات زور را در برگیرد. جدا از اجبار فیزیکی، ممکن است در برگیرنده ارعاب روانی، باجگیری یا تهدید های دیگر باشد. برای مثال، تهدید به صدمه جسمی، اخراج از شغل، ندادن شغل مورد در خواست. همچنین ممکن است زمانی رخ دهد که فرد مورد تعرض قادر نباشد رضایت خود را اعلام کند، برای مثال هنگام مستی، اعتیاد، خواب یا زمانی که از نظر مغزی قادر به فهمیدن شرایطش نیست. اگرچه اکثر قربانیان و بازماندگان خشونت جنسی و جنسیتی دخترها و زن ها هستند ولی پسرها و مردها هم می توانند از خشونت جنسی و جنسیتی آسیب ببینند. بی تردید خشونت و آزار جنسی زنان به عنوان یکی از انواع انحرافات اجتماعی، از عوامل مهم اختلال امنیت فرهنگی، اجتماعی، نظم و انتظام جوامع محسوب میشود و به همین دلیل نظام های مختلف حقوقی راهکارها، تدابیر و اقدامات ویژه ای را در کنترل، برخورد و ریشه کن کردن آن اتخاذ می کنند (اسحاقی،۱۷۴،۱۳۸۲). تجاوز بارز ترین مصداق جرایم خشونت آمیز است، این جرم علاوه بر سلب سلامت جسمانی و روحی مجنی علیه ، روان جامعه را آشفته ساخته و احساس عدم امنیت عمومی و روانی را گسترش میدهد. و صدمه و آزار و اذیت و شکنجه جسمی و روحی کودکان جرم محسوب و برای آن مجازات مشخص شده است. بسیاری از جرایم علیه کودکان توسط اعضای خانواده و اقوام و سرپرست قانونی که باید حامی کودکان باشند صورت می پذیرد، که علاوه بر پیامد کوتاه مدت تحمل بزه و صدمات جسمی ،عواقب بلند مدت آن و صدمات روانی همواره گریبان گیر کودک می باشد. مرحله ی صدور حکم در زمانی که اعضای خانواده مرتکب جرم علیه کودک شده اند، باید با ساز و کارهای مراقبت های خانواده محور همراه بوده و در جهت پیشگیری از تکرار بزه‌دیدگی و تشدید صدمات وارده به کودک باشد ، زیرا بودن کودک در خانواده می‌تواند از مهمترین مؤلفه های جنایی در راستای حمایت از وی به شمار رود.(هدایت و هاشمی،۱۳۹۶). خانواده نخستین نهاد و نظام عمومی است که برای رفع نیازهای حیاتی و عاطفی انسان و بقای جامعه ضرورتی تام دارد و از همه نهادهای اجتماعی طبیعی‌تر و خودی تر می باشد. خانواده در عین حال که کوچکترین واحد اجتماعی است، هسته ی اصلی جامعه و پایه ی هر اجتماع بزرگ تری می باشد. خانواده نهادی است که در طول تاریخ و در هر جامعه ای شکل یا ساخت و کارکرد یا کنش معین داشته و دارد(کی نیا،۱۴۵،۱۳۹۴). همچنین وضعیت فرد در نظام آموزشی و مدرسه از دیگر مؤلفه هایی است که در شکل گیری شخصیت کودکان نقش و تأثیر بسزایی دارد.کاظم بیرجندی، آسیب‌شناس اجتماعی در این خصوص می گوید :شخصیت فرد مرحله به مرحله شکل می‌گیرد و مدرسه پس از خانواده بیشترین نقش را در رشد فرد به عهده دارد. وجود معلمان بی بندوبار و نامناسب در مدارس، ضعف عقیده و ایمان ،عدم دوراندیشی و عاقبت نگری، بی خبری از شیوه مدیریت و ساماندهی مشکلات فردی و خانوادگی معلمان ،واقف نبودن به این وظیفه خطیر، نبود یک برنامه مناسب آموزشی ،عدم تناسب محتوای کتب درسی با میزان درک و هوش بچه ها و .. باعث بی توجهی دانش آموزان به مطالب کتب درسی می‌شود و نوعی سردرگمی را در ذهن و فکر دانش آموزان به وجود می آورد که ضررهای جبران ناپذیری را بر کودکان و نوجوانان وارد می آورد(بروجنی و جوادپور،۱۳۸۸). مدرسه همچنین می تواند نقش موثری در پیشگیری از بزه دیدگی نیز ایفا کند. بنابراین در این پژوهش با استفاده از روش میدانی کوشش خواهد شد از طریق بررسی ویژگی های خانواده و محیط مدرسه از میزان خشونت جنسی علیه کودکان و نوجوانان کاست و همچنین ضمانت اجرای کیفری مناسب در راستای حمایت از بزه دیدگان مورد مطالعه قرار می گیرد. و هدف از پژوهش این است که رابطه معنادار میان خانواده با خشونت جنسی علیه افراد زیر ۱۸ سال و همچنین رابطه معنادار مدرسه با خشونت جنسی علیه افراد زیر ۱۸ سال مورد بررسی قرار گیرد.