توسعه سرمایه گذاری خارجی

سرمایه‌گذاری خارجی، بی‌تردید از جمله عوامل مهم در توسعه اقتصادی کشورها به شمار می‌رود.در این راستا رفتار کشورهای میزبان در جذب سرمایه‌گذاری خارجی نقش بسیار مهمی دارد.دیدگاه کشورهای واردکننده سرمایه خصوصا کشورهای در حال توسعه،در این خصوص همواره یکسان نبوده و فراز و نشیب‌هایی را پشت سر گذاشته است.این کشورها ابتدا با دیدگاه کشورهای توسعه‌یافته به مخالفت برخاستند، لیکن امروزه به منظور جذب سرمایه‌های خارجی بیش‌تر،حد اقل در عمل تا حدودی در جهت تأمین نظرات کشورهای صادرکننده سرمایه پیش رفته‌اند. با وجود این،هنوز در سطح بین المللی مقررات متحدالشکلی در خصوص رفتار با سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد. به لحاظ نظری،همه اقتصاددانان سرمایه را به عنوان نیرو محرکه رشد و توسعه اقتصادی جوامع تلقی می‌کنند و همه مدل‌ها و الگوی‌های توسعه اقتصادی را برپایه همین اندیشه طراحی می‌کنند.استفاده از امکانات سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی از طریق بکارگیری مطلوب منابع تولید از مهم‌ترین عوامل نیل به پیشرفت اقتصادی جوامع به حساب می‌آید.بدیهی است که تأمین مالی تشکیل سرمایه داخلی از طرق مختلف همچون استفاده از پس‌انداز داخلی،بدهی خارجی و جذب سرمایه خارجی امکانپذیر است.جوامعی که برای توسعه خود در داخل از سرمایه کافی برخوردار نباشد،توسل به سرمایه‌های خارجی را از ضروریات توسعه اقتصادی جوامع تلقی می‌کنند .
درکنار این رشد پرشتاب،سرمایه‌گذاری خارجی و عوامل اصلی آن یعنی شرکت‌های چند ملیتی،تأثیر زیادی بر‌اقتصاد‌کشورهای‌جهان اعم از توسعه‌یافته و در‌حال توسعه دارند. از طرف دیگر، با ورود سرمایه‌گذاری‌های خارجی،درگیری آن‌ها در اقتصاد داخلی و حتی امور سیاسی کشور میزبان اجتناب ناپذیر است. عده‌ای بر این باورند که جریان سرمایه‌گذاری خارجی، همواره از کشورهای صنعتی به سوی کشورهای در حال توسعه است‌، زیرا هم سرمایه و هم تکنولوژی به فور در اختیار کشورهای صنعتی قرار دارند و درمقابل،کشورهای در حال توسعه شدیدا به آن‌ها نیازمندند. ولی اطلاعات و آمار موجود نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری خارجی در انتخاب محل مناسب برای فعالیت خود، لزوما از این تقسیم‌بندی ساده پیروی نمی‌کند. اصولاً بررسی طبیعت و سرشت سرمایه، این واقعیت را آشکار می‌سازد که در جهان امروز سرمایه تابع هیچ قید و بندی از جمله مرزهای ملی و نظام‌های سیاسی و اقتصادی نیست و مسکن و مأوای خود را همواره براساس ملاک‌ها و ارزش‌های خود انتخاب می‌کند. سرمایه‌گذاران به دنبال جایی هستند که در آن خطر اندک و سود یا بازده اقتصادی، زیاد باشد،زیرا آن‌ها برای تحصیل منافع اقدام به سرمایه‌گذاری می‌نمایند نه به دلیل نیک‌خواهی.در حقیقت آن‌ها مانند مرغان زیرکی‌اند که در پهنه گیتی به دنبال روزی خود در پروازند و در هر سرزمینی که آب و دانه بیش‌تر ببینند و خطر کم‌تری احساس کنند، فرود می‌آیند و با احساس کوچک‌تری خطر جدّی، دوباره به پرواز درمی‌آیند و روزی خود را در جای دیگر جست‌وجو می‌کنند. بنابراین ، احساس عدم امنیت ، شاید مانع بزرگی بر سر راه جریان سرمایه‌گذاری خارجی مخصوصا سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای کم‌تر توسعه یافته باشد. این احساس عدم امنیت نیز ناشی از خطرهایی است که سرمایه‌گذاری خارجی را تهدید می‌کند.پاره‌ای از این خطرها به دیدگاه‌ها و ایدئولوژی کشورهای میزبان مربوط می‌شوند وپاره‌ای نیز به تحولاتی مرتبط اند که در سطح کشور میزبان(جنگ،آشوب، تغییر رژیم حاکم)و سطح جهانی(تغییرات در الگوهای صنعتی)رخ می‌دهد. از طرف دیگر، از جمله عوامل مهم برای جریان مداوم سرمایه‌گذاری به سمت کشورهای کم‌تر توسعه یافته،تدوین مقررات در خصوص رفتار با سرمایه‌گذاران خارجی در سطح ملی و بین المللی است که این امر علاوه بر بهبود شرایط سرمایه‌گذاران در این کشورها،باعث کاهش احساس خطر از سوی سرمایه‌گذاران خارجی و ایجاد جو اطمینان و اعتماد در میان آن‌هامی‌شود.مسئله رفتار با سرمایه‌گذاران خارجی از جمله مباحث مهم حقوق بین الملل سرمایه‌گذاری خارجی است.از زمان‌های گذشته تاکنون نگرش کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته نسبت به رفتار با سرمایه‌گذاران خارجی یکسان نبوده و فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است.استفاده از امکانات سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی از طریق بکارگیری مطلوب منابع تولید از مهم‌ترین عوامل نیل به پیشرفت اقتصادی جوامع به حساب می‌آید.بدیهی است که تأمین مالی تشکیل سرمایه داخلی از طرق مختلف همچون استفاده از پس‌انداز داخلی،بدهی خارجی و جذب سرمایه خارجی امکانپذیر است.جوامعی که برای توسعه خود در داخل از سرمایه کافی برخوردار نباشد،توسل به سرمایه‌های خارجی را از ضروریات توسعه اقتصادی تلقی خواهند کرد. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یکی از اصلی‌ترین نمودهای ”جهانی شدن“ است. امروزه اقتصاددانان و دولت‌ها همگی بر اهمیت حیاتی سرمایه‌گذاری خارجی اتفاق نظر دارند. از دید آنها این مسأله به نیرویی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، برای ایجاد طیف وسیعی از تحولات اقتصادی به حساب می آید. سرمایه‌گذاری خارجی می تواند ابزاری برای رشد و توسعه باشد و اغلب کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه که امکانات اقتصادی کمتر و نقدینگی پایین‌‌تری دارند، برای اجرای طرح‌های اقتصادی و رشد اقتصادی - صنعتی خود، به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی هستند. بدین سبب سرمایه‌گذاری خارجی دارای ابعاد سیاسی و اقتصادی وسیعی می باشد.با وجود اهمیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در فرآیند حرکت به سمت اقتصاد جهانی، متأسفانه سهم ایران از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان بسیار ناچیز بوده است.