ابطال علائم تجاری - مصادیق و آثار علائم تجاری ثبت شده در حقوق ایران

در سال ۱۸۸۶ میلادی مالکیت ادبی و هنری نیز راه خود را برای ورود به حقوق بین‌المللی گشود و در قالب کنوانسیون برن برای حمایت از آفرینه‌های ادبـی و هـنری پای به عرصه حیات نهاد.هدف این کنوانسیون کمک به اتباع دول عضو برای کسب حمایت از حقوقشان نسبت به کنترل آثار خود و دریافت مبالغی در ازای کارهایشان در زمینه داستان ها، آوازها، طراحی ها، نقاشی ها، مجسمه‌سازی و کارهای مـعماری و مـقولات از این قبیل بود.اگر به گذشته برگردیم، به دورانی می رسیم که هیچ گونه قاعده و ضابطه مدونی درباره این حقوق در ایران وجود نداشت و صرفاً اگر اتفاقی نیز می افتاد، در حد نکوهش و ذمّ اخلاقی با آن برخورد می شد. بنابراین، مالکیت ادبی و هنری به معنای امروزی پدیده ای نیست که بتوان در جوامع اولیه سرزمین ایران جای پایی از آن یافت. البته اموری همچون نقل اقوال دیگران بدون ذکر مأخذ و انتساب اثر دیگران به خود، در گذشته وجود داشته است. در سال ۱۳۰۹ اولین قرارداد مالکیت ادبی میان ایران و آلمان از سوی مجلس شورای ملّی تأیید شد. پس از استقرار رژیم مشروطه و افزایش نشر کتاب، نیاز به قوانین حمایت کننده از مؤلّفان، روز به روز بیشتر شد. در سال ۱۳۴۶، وزارت فرهنگ و هنر با دعوت از دست اندرکاران وزارت خانه، طرح «لایحه حمایت از مؤلّفین، مصنّفین و هنرمندان» را تهیّه کرد.این لایحه در آبان ۱۳۴۷ به مجلس تقدیم شد و به پیشنهاد احمد شاملو، قانون حمایت از حقوق مؤلّفان، مصنّفان و هنرمندان» نام گرفت و سرانجام در سوم آذر سال ۱۳۴۸ تصویب شد. سرانجام اخرین قانون مربوط به مالکیت فکری در سال ۱۳۸۶ تصویب شد. با مطالعه حقوق کشورهای مختلف می توان به این نتیجه رسید که اکثریت قریب به اتفاق کشورهای که در زمینه علامت تجاری قوانینی را وضع کرده اند؛ معمولاً در آن، مواد یا بخش های را به علائم غیر قابل ثبت اختصاص داده اند با توجه به گستره تکنولوژی و فناوری های پیشرفته نوین، لازم است تا موارد و مستندات احتمالی نقض حق، حداقل در موارد تکنولوژی و فناوری های جدید در این قانون پیش بینی و تصریح می شد تا رویه های قضائی و ضمانت اجراهای نقض این حقوق نیز منطبق با قوانین مقرره ترسیم و تصمیمات و آراء مستنداً و بدون اعمال سلایق صادر می گردید. شناخت کیفیت کالاهای تجاری و حق تولید کنندگان آن برای خریداران اعم از واسطه ها و مصرف کنندگان، امری بس دشوار است. جهت تامین چنین شناختی در بازار تجارت از دیرباز استفاده از نام تجاری و علامت تجاری مرسوم شده است. صفات و مشخصه ی علامت تجاری دارا بودن اصالت و تازگی است. اصالت به این معنی است که اختصاصی باشد و علامت استعمال شده از طرف دیگری در کالای مشابه نباشد و تازگی عبارت است از اینکه علامت ثبت شده به جهت تغییرات حاصله در آن از علامت سابق، کاملاً مشخص و متمایز باشد. آئین نامه علائم، کالاهای تجاری را طبقه بندی کرده و هر علامتی برای طبقه بندی از کالای ثبت شده در همان طبقه، از طرف اشخاص دیگر قابل ثبت و انتقال نیست. ثبت قانونی یک نام تجاری تا حدودی برای صاحبان حق حمایت قانونی فراهم می کند. در حقوق ایران حق استعمال علامت تجاری فقط برای کسانی محسوب می شود که علامت خود را به ثبت برسانند و در ثبت علامت تجاری طبق قانون ثبت علائم تجاری، شرکت حق انحصاری پیدا می کند که به موجب آن می تواند از عرضه کالاهای مشابه توسط اشخاص ثالث تحت علائم تجاری که عین یا به طریق گمراه کننده ای مشابه علامت تجاری آنها باشد جلوگیری نماید. کسانی که علامت تجاری ثبت شده را علامت خود می دانند و یا علامت ثبت شده را تا اندازه ای با علامت خودشبیه می دانند که باعث به اشتباه افتادن مصرف کنندگان شود می توانند به آن علامت ثبت شده اعتراض نمایند و نسبت به ابطال آن درخواست نمایند که مرجع رسیدگی به این درخواست دادگاه عمومی تهران می باشد.