تاثیر مولفه‌های کیفیت سود بر ورشکستگی شرکت‌ها در بورس

در کتاب حاضر صرفاً مکانیزمای نظارتی درون سازمانی به عنوان معیارهای کیفیت سود بیان شده است و مکانیزمای نظارتی برون سازمانی به عنوان پیش بینی ورشکستگی مورد بررسی قرار گرفته است به عبارت دیگر در این کتاب به مکانیزمای نظارتی بر سیستم کنترل داخلی و گزارشهای مالی به دو دسته برون سازمانی و درون سازمانی تقسیم شده اند که اجزای تشکیل دهنده مکانیزمای برون سازمانی درصد مالکیت اشخاص تلقی شده و مکانیزمای درون سازمانی تحت عنوان معیارهای حاکمیت شرقی تلقی شده است. سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌ای در مکانیسم راهبری شرکتی برخوردارند. به اعتقاد صاحب‌نظران، سرمایه‌گذاران نهادی به دلیل برخورداری از نفوذ بر مدیریت توان نظارتی بالایی دارند بنابراین قادرند علاوه بر منافع خود، منافع عموم سهامداران را تامین کنند. بدون شک چنین تاثیری در راستای تحقق اهداف اجتماعی بازارهای سرمایه اهمیت ویژه‌ای دارد. شلیفر و ویشنی(۱۹۹۷) تمرکز بالای کیفیت سود در اثر حضور سرمایه‌گذاران نهادی را سودمند می‌دانند زیرا به عقیده آنها تمرکز کیفیت سود به کاهش مسائل نمایندگی و حمایت از سهامداران می‌انجامد.سرمایه‌گذاران نهادی در واکنش به اخبار جریان‌های نقدی مطلوب با بهره‌گیری از پدیده کم‌واکنشی سهام را از سرمایه‌گذاران حقیقی خریداری می‌کنند. با این حال، کوهن و دیگران طی مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۲ دریافتند که سرمایه‌گذاران نهادی واقعا استراتژی‌های آنی مرتبط با قیمت‌ها را دنبال نمی‌کنند. هنگامی که قیمت‌ها در غیاب اخبار جریان نقدی مثبت افزایش می‌یابد سرمایه‌گذاران نهادی سهام خود را به سرمایه‌گذاران حقیقی می‌فروشند. ادبیات تجربی موجود نشان می‌دهد که قیمت‌های سهام به اطلاعات جدید در مورد جریان‌های نقدی شرکت کم‌واکنش است. وقایعی همانند سودهای غیرعادی و پیشنهاد تقسیم سود که به احتمال زیاد دارای محتوای اطلاعاتی مرتبط با جریان‌های نقدی هستند، دارای پیامد رانش قیمتی در جهتی مشابه رانش حاصل از بازده اعلان سودهای اولیه هستند.باربر و دیگران (۲۰۰۵) با بررسی وضعیت بازار سهام تایوان در فاصله سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ دریافتند که هرگاه سرمایه‌گذاران حقیقی از مبادلات ضرر می‌کنند(بازنده)، سرمایه‌گذاران نهادی از مبادله سود می‌کنند(برنده). هرگاه که سرمایه‌گذاران حقیقی متحمل زیان قابل‌ملاحظه می‌شوند، هر یک از چهار گروه سرمایه‌گذاران نهادی مورد بررسی آن‌ها شامل شرکت‌ها، کارگزاران، سرمایه‌گذاران خارجی و صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری در مبادلات سود می‌کنند. تجربه نشان داده است که سرمایه‌گذاران نهادی، بیشتر به سمت به جریان انداختن سرمایه خود و تغییر مالکیت به جای نگهداری بلند‌مدت سهام، گرایش دارند.( درگاهی، پاشانژاد،۱۳۹۱ ). کیفیت سود و پیش بینی ورشکستگی مجموعه قوانین و رویه های حاکم بر روابط مدیران، سهامداران و حسابرسان شرکت است که با اعمال یک سیستم نظارتی از حقوق سهامداران حمایت می کند. با توجه به اینکه سازمان های امروزی به منظور کاهش تعارض منافع بین سهامداران و مدیریت بر مجزا سازی مالکیت از مدیریت تاکید می ورزند، لذا با افزایش سهامداران بالاخص سهامداران عمده، تضاد منافع در بین سهامداران و مدیران و نیز میان سهامداران افزایش می یابد. سرمایه گذاران به عنوان اصلی ترین تامین کنندگان منابع شرکت ها ، خواهان اطلاعات کامل و صحیح از شرکت ها هستند .از این رو مهم ترین اطلاعات حسابدار ، صورت سود وزیان است تا بتوانند عملکرد خود را مورد ارزیابی قرار دهند(واتز،۲۰۰۳).روش های متعددی برای مدیریت عملکرد وجود دارد و مدیر برای مدیریت در چارچوب استانداردهای حسابداری آزادی عمل وسیعی دارد. به هر حال شناسایی ساز و کارهایی که بتواند در ارزیابی مدیریت سود و مدیریت عملکرد اثر بخش باشد بسیار حائز اهمیت است. این امر منجر به ایجاد بحث های متعددی شده است که موضوع کیفیت سود و پیش بینی ورشکستگی از اصلی ترین آن هاست. مکانیسمکیفیت سود و وپیش بینی ورشکستگی برای کاهش اثر فرصت طلبی مدیران می باشد، در واقع شواهدی نشان می دهد که شرکت هایی با کیفیت سود ضعیف، در معرض فرصت طلبی مدیران می باشند.(تانجیت پروم،۲۰۰۳).برقراری تعادل میان ریسک و بازده از جمله کارکردهای مهم بازار سرمایه است. ریسک و بازده از جمله مفاهیم اساسی در ادبیات مالی بوده که در قالب هزینه سرمایه نمایان می شود. هرینه سرمایه در تصمیمات تامین مالی و سرمایه گذاری، نقش اساسی ایفا می کند. هزینه سرمایه از نظر مفهومی در ارتباط با بازده مورد انتظار تعریف می شود. به عبارت دیگر هزینه سرمایه به حداقل نرخ بازده مورد انتظارگفته می شود. در صورتی که بازده مورد انتظار از هزینه سرمایه کمتر باشد ارزش واحد اقتصادی کاهش خواهد یافت، بنابراین مدیریت برای حفظ ارزش واحد اقتصادی باید تلاش کند بازده مورد انتظار را حداقل به سطح هزینه سرمایه برساند، در این میان کلید موفقیت کاهش هزینه سرمایه است. (عثمانی،۱۳۸۱). ازآنجا که هزینه سرمایه مبتنی بر نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران است، با میزان ریسک(تغییرات سود) پذیرفته شده توسط آنان مرتبط است ( صوفیانی، ۱۳۸۴). شرکت ها در تلاشند تا از طریق تهیه اطلاعات با کیفیت توان پیش بینی جریان های نقد آتی را افزایش و ریسک اطلاعاتی را کاهش دهند(اردستانی، ۱۳۸۶).هدف اصلی حاکمیت شرکتی، تعیین کنترل ها و نظارت های صحیح فی مابین سهامداران، هیات مدیره و مدیران اجرایی است. بنابراین، چنانچه در شرکت ها به موضوع اصول کیفیت سود و پیش بینی ورشکستگی توجه مناسب نشود چارچوبی منطقی برای ایجاد اعتماد بلندمدت میان تصمیم گیران شرکت و ذی نفعان فراهم نخواهد شد.شرکت هایی با کیفیت سود ضعیف نسبت به فرصت طلبی مدیران آسیب پذیر هستند و مدیریت سود برای ارزش آفرینی شرکت زیان آور خواهد بود (تانجیت پروم،۲۰۰۳). وجود یک ساختار سود قوی و مؤثر می¬تواند با کاهش عدم تقارن اطلاعاتی از طریق افزایش کیفیت اطلاعات گزارش شده از سوی واحد تجاری ، موجبات بستری امن برای سرمایه¬گذاران را فراهم¬ آورند یکی از عواملی که معیارهای کیفیت سود قوی و ساختار پیش بینی ورشکستگی برآن نظارت مستقیم دارند سود است و هرچه این سود گزارش شده با واقعیت¬ها و رویدادهای مربوط به واحد تجاری نزدیکت تر باشد، با ارزش تر است. حال سوال اصلی این پژوهش این است که آیا مکانیزم های کیفیت سود و پیش بینی ورشکستگی می تواند به عنوان سازکاری قوی و هدفمند برای کیفیت سود تاثیر بگذارد؟ در این راستا پژوهش حاضر به بررسی براورد تاثیر مولفه های موثر کیفیت سود برپیش بینی ورشکستگی شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران می پردازد.