سفر آمریکا

زیر نظر: شمس آل احمد

کتاب «سفر آمریکا» واپسین سفرنامه جلال آل احمد، گزارش سفر و اقامت دوماهه آل احمد برای شرکت در سمینار دانشگاه هاروارد در سال ۱۳۴۴ است. این کتاب از نظر تعداد کلمات، طولانی‌ترین سفرنامه آل احمد است. انتشار سفرنامه با توجه به سال نگارش آن تاخیری درازمدت در حدود سی و پنج سال داشته است. منتشرنشدن این کتاب از ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۷، منطقی و پذیرفتنی است؛ چراکه انتقادات تند و قلم صریح آل احمد، در انتقاد از اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران در دهه چهل، با دستگاه ممیزی وزارت فرهنگ و هنر شاهنشاهی سازگاری نداشت و خود آل‌احمد و وراث او منتشرشدن سفر آمریکا را در دوران پادشاهی محمدرضا پهلوی ممکن نمی‌دانستند و ناگزیر ترجیح دادند این سفرنامه به همان شکل دست‌نویس باقی بماند. از آنجا که جلال، به قول خودش، اهل دیدن پدیده‌های نیک و بد و تظاهر به ندیدن آنها نبود و بر خود واجب و مفروض می‌دانست درباره زمانه‌اش شهادت بدهد و نوشته‌هایش را به عنوان اسناد دقیق سرگذشت میهن و شاهدان صدیق تاریخ اجتماعی مردمش به میراث بگذارد، بنابراین طبیعی است که سفرنامه‌هایش، در آثار ادبی و هنری او جای مهمی داشته باشند.