اثر بخشی رفتاری بر کاهش افسردگی بیماران قلبی زن

بیماریهای قلبی- عروقی از جمله بیماریهایی هستند که علاوه بر بررسیهای زیستی از نظر جنبه های روانی-اجتماعی نیز مورد مطالعه ی فراوان قرار گرفته اند و تاثیر این عوامل بر بیماری عروق کرونر (CAD) که مترادف با بیماریهای ایسکمیک قلب (IHD) نیز نامیده می شود انکار ناپذیر تلقی می گردد. از سوی دیگر بیماری کرونری قلب در دسته بندی اختلالات روان تنی قرار می گیرد که نمونه ی بارز تاثیرات متقابل جسم و روان در فرآیند پدید آیی بیماریها هستند ( کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳ ). ضرورت توجه و بررسی همه جانبه ی این بیماری از طریق دیدگاه کل نگر مورد تاکید هر چه بیشتر قرار می گیرد. در دیدگاه کل نگر ( زیستی، روانی، اجتماعی ) انسان نه تنها از سه دیدگاه ذکر شده مورد بررسی قرار می گیرد بلکه ارتباط تنگاتنگ این دیدگاهها نیز با یکدیگر دارای اهمیت ویژه است ( کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳).
طب روان تنی بر وحدت و تعامل بین روان و جسم تاکید می ورزد، بطوری که اعتقاد بر این است که عوامل روانشناختی در پیدایش تمام بیماریها حایز اهمیت است. انسان در قرن حاضر، همگام با پیشرفت تکنولوژی، متاسفانه در معرض هجوم فشارهای روانی زیادی قرار گرفته و موارد ابتلا به ناهنجاریهای رفتاری از جمله اضطراب رو به افزایش بوده و سلامت روان و جسم افراد مورد تهدید می باشد. اضطراب و بیماری قلبی همواره تاثیر متقابل بر یکدیگر داشته اند به طوری که استرس و به تبع آن اضطراب می تواند زمینه ساز بروز بیماریهای قلبی - عروقی گردد و نیز یکی از عوارض مهم در این بیماریها، اضطراب است. اضطراب احساس ناخوشایندی است که اگر مزمن گردد، حالت بیمارگون به خود می گیرد و سطوح بالای آن می تواند سازگاری روان شناختی را تحت تاثیر منفی قرار دهد و عملکرد اجتماعی، شغلی و رفتاری فرد را مختل نماید. تحقیقات نشان داده اند که اضطراب ایجاد شده در بیماران کرونر قلبی می تواند باعث ایجاد اختلال در گردش خون عروق کرونر شود و در ضمن بر میزان فشار خون و ضربان قلب می افزاید و ریسک مرگ و میر در بیماران قلبی را تا ۴ برابر افزایش می دهد. لذا پرداختن به درمان آن حائز اهمیت است. در طی سه دهه ی گذشته یعنی زمانی که پزشکی رفتاری به رسمیت شناخته شده است پیشرفت های زیادی در زمینه ی فرآیندهای روانشناختی در سبب شناسی بیماریها و پدیدآیی مداخله های درمانی، برای درمان و بهبود بیماران بعد از ابتلا به بیماریهای خطرناکی مانند بیماریهای قلبی حاصل شده است. ( به نقل از عبادی و همکاران، ۱۳۹۰) درمانهای مبتنی بر کاربرد روش شناختی – رفتاری از جمله درمانهایی هستند که در زمینه ی بیماریهای قلبی – عروقی با موفقیت به کار گرفته شده است. درمانهای شناختی – رفتاری در مورد بیماران مبتلا به بیماری علامتی ( مانند آنژین صدری )، بیمارانی که در اثر بیماری گرفتار آشفتگی روانی هستند ( مانند بیمارانی که دوران پس از سکته قلبی را می گذرانند )، و بیمارانی که رفتارهای بارزی دارند که می تواند هدف درمان قرار گیرد ( مانند الگوی رفتار تیپ A )، اثرات مثبتی به همراه داشته است.
این مداخلات روان شناختی می تواند باعث ایجاد دگرگونی در احساس و رفتار افراد از طریق اثرگذاری بر الگوهای فکر آنها باشد و موجب افزایش سطح سلامتی و تعدیل رفتارهای خطرساز تشدید کننده ی بیماری قلبی گردد، و همچنین از میزان ناتوانی و از کارافتادگی بیماران بکاهد و موجبات تطابق بیشتر با شرایط ناشی از بیماری را فراهم سازد. مراکز توانبخشی یا بازتوانی قلبی از جمله مکانهایی هستند که روانشناسان بالینی می توانند در زمینه های لازم جهت پیشگیری و درمان پیامدهای روانشناختی نظیر اضطراب و افسردگی فعالیت نمایند و همچنین در زمینه ی، تغییر رفتار، نگرش و سبک زندگی بیماران قلبی مداخله نموده و علاوه بر کاهش این عوارض، احساس توانمندی و کارآیی را در این بیماران افزایش دهند و بدین وسیله بر کاهش سایر عوامل خطر ساز نیز اثرات مثبتی داشته باشند