ایران و استعمار انگلیس: مجموعه سخنرانی ها و مقالات

اهمیت جنبه سیاسی ملی شدن صنعت نفت در دیدگاه دکتر مصدق و دزدی آشکار و پنهان نفت ایران به دست انگلیسی ها
در پیشنهاد ملی شدن نفت در سراسر ایران نمایندگان جبهه ملی به جنبه سیاسی آن بیش از جنبه مالی اهمیت داده اند و علت این بوده است که به علم الیقین تمام ملت ایران و بخصوص نمایندگان محترم مجلس و کمیسیون نفت می دانند که سرچشمه ی تمام بدبختی های این ملت ستمدیده، همان وجود شرکت نفت است و بس و شاهد گویای آن وقایع و اتفاقات، بدبختی های پنجاه ساله اخیر ملت ایران میباشد.(دکتر محمد مصدق، مجلس شورای ملی ۱۳۲۹)
دکتر شمس الدین امیر علایی: هیچ کشوری نمی تواند دارای استقلال سیاسی باشد مگر این که استقلال اقتصادی آن کشور نیز تامین شده باشد در نتیجه استقلال تام و تمام هیچ مملکتی بدون استقلال اقتصادی کامل، میسر نیست، و استقلال اقتصادی برای هیچ دولتی ممکن نمی گردد مگر اینکه حاکمیت آن دولت بر صادرات و وا‌ردات و سیاست ارزی و پولی آن کشور و تنظیم ترازنامه سالانه مسلم و محرز باشد. متاسفانه با وجود شرکت سابق نفت و تسلط بنگاه عظیم نامبرده بر اقتصادیات مملکت ما هیچگاه امکان استقلال اقتصادی برای کشورما میسر نبود.
در تعقیب خبر منتشره در روزنامه ما مبنی بر وجود لوله های مخفی حامل نفت که محصول نفت تاسیسات کرمانشاه را به کشورعراق می برده است، در تاریخ ۲۰/۳/۱۳۳۰ آقای محمود شریفی کارمند اداره پست و تلگراف خرمشهر کتبا مراتب زیر را به آقای امیر علایی اطلاع داد:
«اینجانب در شهریور ۱۳۲۰ به سمت بارنویس در کشتیرانی گری مکنزی مشغول کار بوده ام در ساحل کارون شط العرب مشاهده نمودم دو تا علامت خطر نصب شده و لوله هایی در ساحل شط العرب در نزدیکی جزیره جارته از آب بیرون می آید و داخل خاک عراق می شود. پس از خبر دزدیدن شدن نفت در کرمانشاه بنده آگاه شدم که ممکن است این لوله ما نیز از آن قبیل باشد اگر مایل باشید حاضرم شخصا راهنمائی کنم. چون در سال ۱۳۲۱ در اداره پست و تلگراف خرمشهر مشغول انجام وظیفه شد‌م دیگر اطلاعی در دست ندارم. قبل از شهریور ١٣٢٠ قشون انگلیس در خاک عراق و بصره متمرکز بود این چند رشته لوله را برای مصرف وسایل نقلیه قشون انگلیس برده اند».
در این خصوص دستورات لازم به تیمسار دریادار شاهین داده شد پس ازتحقیقات لازم در تاریخ ۳۰/۳/۱۳۳۰ اعلام داشتند که دو لوله یکی نفت سفید یا بنزین و دیگری نفت سیاه در کنار جاده آبادان - خرمشهر عبور و در مجاورت مزرعه نمونه(دیری فارم) از ته شط العرب به خاک عراق می رود. مراتب به جناب آقای نخست وزیر(دکتر مصدق) اطلاع داده شد بعدآ هیئت مدیره موقت دستور جلوگیری از صدور نفت را داد.
لوله های مزبور قبل آن وقایع شوم سوم شهریور[اشغال ایران و تبعید رضاشاه از ایران] با آن صورت مخفیانه به خاک عراق کشیده شده است که نیروی انگلیسی را برای حمله بر خاک ایران تجهیز کند و با نفت و بنزین کشور ما، تانک ها و زره پوش ها و طیارات نیروی مهاجم، سربازان و مردم بی پناه ایران را آماج گلوله های خود قرار دهد و بطوری که همه می دانیم در سوم شهریور ارتش ما، که صاحب حقیقی نفت هستیم، بعلت فقدان نفت و بنزین فلج گردید و در تمام کشور یک قطره نفت و بنزین برای رفع احتیاجات عادی مردم یافت نمی شد. آیا با این ترتیب می توان ادعای استقلال و حاکمیت نمود در صورتی که یک شرکت بیگانه در داخل خاک ما به عملیات ضد ایرانی مبادرت می ورزد و آیا می توان به دوام همین استقلال صوری امیدوار و مطمئن بود؟
زندگینامه و مبارزات سیاسی دکتر مصدق، دکتر نصرالله شیفته، ص ۱۱۱ و ۱۱۲