سفرنامه صنیع الدوله مشهور به اعتمادالسلطنه

به کوشش: محمد گلبن

سفرنامه صنیع الدوله از تفلیس به تهران

«سفرنامه صنیع الدوله» یکی از آثار قلمی محمدحسن خان صنیع الدوله (اعتمادالسلطنه) است. محمدحسن خان یکی از فرزندان حاجی علیخان اعتمادالسلطنه قاتل میرزا تقی خان امیرکبیر است. این کتاب در میان دیگر آثار او معروفیت و موقعیتی چون دیگر آثار او ندارد؛ اما چون در این سفرنامه اشاره هایی به چند تن از رجال برجسته هم عصر اعتمادالسلطنه آمده و نیز نشان دهنده برخی از مشکلات و چگونگی نحوه مسافرت در آن روزگار است، خالی از فایده نیست. مطالب کتاب شرح سفر نویسنده از تفلیس به تهران است. در سال ۱۲۹۰ هـ.ق هنگامی که ناصرالدین شاه قاجار از سفر فرنگستان به ایران بازمیگردد، صنیع الدوله را در تفلیس مأمور حمل بارها و اسبابهایی میکند که خود و همراهانش از اروپا به ایران میآورده اند. صنیع الدوله مشکلات حمل بارها، وضع جغرافیایی مسیر راه و چگونگی چاپارخانه هایی که در آنها منزل کرده و همچنین گرفتاریهای خود را روز به روز از تفلیس تا تهران شرح داده است.