نیشابور، شهر فیروزه

مرحوم گرایلی در سال ۱۳۵۷ اولین اثر خود بنام " نیشابور شهر فیروزه " را چاپ و منتشر ساخت که در مدت بسیار کوتاهی کمیاب گردید و بعدها تا چاپ چهارم هم رسید.این کتاب چنان تاثیری داشت که استاد دکتر شفیعی کدکنی درباره این کتاب چنین فرموده است :"کتاب نیشابور شهر فیروزه "جامع ترین کتاب در تاریخ نیشابور است.
حدود چهار دهه تلاش خستگی‌ناپذیرش در شناخت تاریخ، فرهنگ و مشاهیر کهن‌شهر، عشق و علاقه‌ی فراوان و درونی‌اش به نیشابور و مردم نیشابور که در سرتاسر زندگیش .. شعرهایش، کتاب‌هایش، کلاس‌های درسش، سخنرانی‌هایش و حتی لحظه‌های خلوت و زمزمه‌های تنهایی‌اش و همه‌ی نشست و برخاست‌ها و معاشرت‌هایش، نمود یافته بود، به او مشروعیت و محبوبیت خاصی در بین نیشابوریان بخشیده است.
بدون شک، همه‌ی نیشابوریان فرهنگ‌دوست و ادب‌پرور با استاد و آثارش آشنا هستند. آثار استاد به دلیل عشق و علاقه‌ی فراوان به نیشابور و مردم نیشابور و همچنین وجود ریشه‌ی بسیار عمیقی که در باورهای آن مرحوم بود، تاثیر بسزایی در شناخت تاریخ، فرهنگ و مشاهیر این شهر کهن داشت. شناخت عمیق استاد از نیشابور و بیانات رسا و شیوای او از تاریخ نیشابور، خیام، عطار و .. هر شنونده‌ای را به سختی تحت تاثیر قرار می‌داد. او با عتماد به نفس و شور و حال عجیبی در مورد نیشابور حرف می‌زد و عقیده داشت که نیشابور زادگاه پاشیدن بذر اندیشه‌هاست. می‌گفت نیشابور شهری است که می‌بایست فرهنگ عمیق و اصیل ایرانی را در آن جستجو کرد. او نیشابور را مرکز تبادل افکار و تغییر و تحول و تطور علمی و فرهنگی می‌دانست.
از این مورخ و محقق نیشابوری ۳ کتاب ارزشمند به نام‌های «نیشابور؛ شهر فیروزه»، «مشاهیر نیشابور، شهر قلمدانهای مرصع» و «نیشابور و محاکمه حکیم عمر خیام» بر جای مانده است که البته کتاب «نیشابور؛ شهر فیروزه» در شهرت او تاثیر فراوان داشت.