دو فیلمنامه از کارل تئودور درایر: اردت و روز خشم

کارل تئودور درایر چهره شاخص سینمای دانمارک و از برجسته ترین فیلمسازان تاریخ سینماست. شاید مشهورترین فیلم او مصیبت ژن دارک باشد، ولی بسیاری از منتقدان همچنین روز خشم و اردت را ( در کنار گرترود و البته خون آشام ) از شاهکارهای او قلمداد می کنند. درایر پس از آمدن صدا به سینما به مرور شیوه فیلمسازی اش را تا حد زیادی تغییر داد، درنتیجه کسانی که او را با فیلم های صامتِ ارباب خانه یا مصیبت ژن دارک و فیلم ناطق خون آشام می شناسند، شاید روز خشم و به ویژه اردت را سخت به جا بیاورند. مونتاژ پویا و پرتحرک مصیبت ژن دارک با کلوزآپ های فراوان و تاثیرگذار جای خود را به سکون و آرامشی خاص، نماهای طولانی تر و کم تعدادتر، و میزانسن هایی چشمگیر و استیلیزه با قاب هایی ( به ویژه در اردت ) شبیه نقاشی های کلاسیک داده است. آن چه در این قاب بندی ها جلب توجه می کند ( برخلاف قاب های ژن دارک ) تعادل و ( گهگاه ) تقارن است که به نوعی سکون و ایستاییِ عمدی می انجامد که با درون مایه اردت ( ایمان به وقوع معجزه ) هماهنگ است. در روز خشم تاکید بر تضاد میان آرامش و اشتیاق قهرمان زن فیلم است با پستی و زبونیِ تمام شخصیت های دیگر که با این که در یک طیف قرار می گیرند ولی درنهایت یک جبهه را تشکیل می دهند. آن را می توان یک ژن دارک دیگر دانست که درنهایت سرنوشتی مشابه برایش رقم می خورد.