محمد مجتهد شبستری
(1315 هـ.خ)
فقیه، پژوهشگر علوم قرآنی و متخصص الهیات تطبیقی
مشخصات:
نام واقعی:
محمد مجتهد شبستری
تاریخ تولد:
1315/00/00 خورشیدی
تاریخ درگذشت:
محل تولد:
شبستر
جنسیت:
ژانر:
مذهبی و دینی
زندگینامه
وی در ۵ سالگی به اتفاق خانواده برای سکونت به تبریز منتقل شد. در سال ۱۳۳۰ برای تحصیل در علوم اسلامی وارد حوزه علمیه قم گردید. مدت ۱۸ سال در این حوزه به تحصیل و تحقیق در فلسفه و کلام اسلامی، فقه و اصول و تفسیر پرداخت و در بالاترین سطوح حوزوی تحصیلات خود را به پایان رساند. دوران تحصیل وی در حوزه علمیه قم، حدود هجده سال طول کشید. در این دوران وی علاوه بر فراگیری مقدمات علوم اسلامی، تحصیلات و مطالعات خود را در رشتههای ادبیات عرب، فقه، اصول فقه، فلسفه، کلام و تفسیر ادامه داد. او دوره سطح را در حدود هشت سال گذراند و پس از آن در دورههای درس خارج فقه و اصول اساتید و مراجع وقت شرکت کرد. در پایان دههٔ ۳۰ شمسی در تجربه و دغدغهای مشترک با امام موسی صدر نخستین نشریه دینی را با رویکرد نمایاندن صورت انسانی و عقلانی اسلام با نام «درسهایی از مکتب اسلام» منتشر کرد. پس از پیروزی انقلاب در ایران با شور و علاقه وافر وارد صحنههای سیاسی شد، مقالات فرهنگی سیاسی وی در مجلات و روزنامههای معتبر آن دوران انتشار مییافت و سخنرانیهای او هم از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش میشد. در سال ۱۳۵۸ وی به نشر یک مجله تئوریک (دو هفته یک بار) به نام اندیشه اسلامی پرداخت. اما به علت بروز مشکلات مالی از این مجله ۱۵ شماره بیشتر منتشر نشد. این مجله در عین حال که در سمت و سوی حمایت از انقلاب حرکت میکرد از روند اوضاع سیاسی نیز به صراحت انتقاد مینمود. وی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه فلسفه و کلام اسلامی مشغول تدریس شد و سپس به گروه ادیان و عرفان همان دانشکده انتقال یافت. در سالهای بعد وی به رتبه دانشیاری و سپس رتبه «استاد تمام»ارتقاء یافت. او در دانشکده الهیات، سالهای متمادی در رشتههای کلام تطبیقی، تاریخ ادیان تطبیقی و عرفان تطبیقی (یهودیت، مسیحیت، اسلام، بودیسم و هندوئیسم) در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس کرد. در سالهای بعد کتابها و مقالات متعددی در این باب نوشته شد آراء وی نیز مورد مخالفتها و موافقتهای زیاد قرار گرفت امّا بالاخره هرمنوتیک جدید جای خود را در ادبیات دینی معاصر ایران باز کرد. وی تحقیقات و مباحث خود را برای روشنتر ساختن نظریاتی که مطرح کرده بود همچنان ادامه داد و در سالهای پسین کتابهای «ایمان و آزادی»، «نقدی بر قرائت رسمی از دین» و «تاملاتی در قرائت انسانی از دین» را منتشر کرد که هر کدام از آنها به گونهای به همان مسئله پرداختهاند. وی در بیست سال اخیر ارتباط علمی و فلسفی خود با جهان غرب را همواره حفظ کرده و در سمینارها و کنفرانسهای بینالمللی متعدد که به مباحث الهیات تطبیقی و یا گفتگوهای میان ادیان مرتبط است شرکت نموده و در آنها سخنرانی کردهاست. مجتهد شبستری در ۵ سال اخیر بنا به دعوت دانشگاه وین (اتریش) و دانشگاه بن (آلمان) نظرات خود در باب نسبت متون دینی اسلام با هرمنوتیک جدید و نسبت اسلام، دموکراسی و حقوق بشر را برای دانشجویان رشتههای اسلامشناسی و حقوق آن دانشگاهها به صورت درس گفتارهای فشرده (Vorlesung) تدریس کردهاست. از وی مقالات متعددی به زبانهای آلمانی و عربی در مجلههای تخصصی اروپایی و عربی منتشر شدهاست. صاحبنظران متعددی مقالات او را به آلمانی و انگلیسی و عربی و ترکی ترجمه و منتشر کردند و یا بر افکار او نقد نوشتهاند.
بیشتر
آخرین دیدگاهها