رسته‌ها

فرخی یزدی

شاعر ،روزنامه نگار ،فعال سیاسی
مشخصات:
نام واقعی:
محمد فرخی یزدی
تاریخ تولد:
تاریخ درگذشت:
1318/07/25 خورشیدی
محل تولد:‌
یزد
جنسیت:‌
مرد
ژانر:‌
زندگی‌نامه
میرزا محمد فرخی یزدی(تاج الشعرا)، (۱۲۶۸ یزد - ۲۵ مهر ۱۳۱۸) شاعر و روزنامه‌نگار آزادی‌خواه و دموکرات صدر مشروطیت است. وی سردبیر نشریات زیادی از جمله روزنامه طوفان بود. او همچنین نماینده مردم یزد در دوره هفتم مجلس شورای ملی بود و در زندان قصر کشته شد. مدفن او نامعلوم است. پدرش محمدابراهیم سمسار یزدی بود. برادری داشت، عبدالغفور نام که یازده سال از وی بزرگتر بود. فرخی علوم مقدماتی را در یزد فرا گرفت. قدری در مکتبخانه و مدتی در مدرسه مرسلین انگلیسی یزد تحصیل نمود. فرخی تا حدود سن ۱۶ سالگی تحصیل کرد و فارسی و مقدمات عربی را آموخت. وی در حدود سن ۱۵ سالگی به دلیل اشعاری که علیه مدرسان و مدیران مدرسه یزد می‌سرود، از مدرسه اخراج شد. در اواخر سال ۱۳۲۸ هجری قمری، فرخی به تهران کوچ نمود و در آن‌جا مقالات و اشعار مهیجی را در باره آزادی در روزنامه‌ها به نشر سپرد. وی در جریان جنگ جهانی اول، رهسپار بغداد و کربلا شد، در آنجا تحت پیگرد انگلیسی‌ها قرار گرفت. وی هنگامی که به طور ناشناس عزم ورود به ایران، از طریق موصل را داشت به دست سربازان روسیه مورد سوء قصد قرار گرفت. در دوران نخست وزیر وثوق‌الدوله، با قرارداد ۱۹۱۹ مخالفت نمود و به همین سبب مدت‌ها در زندان شهربانی محبوس شد. با وقوع کودتای سوم اسفند، همراه با بقیه آزادیخواهان بازهم مدتی را در باغ سردار اعتماد زندانی گردید. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی، فرخی یزدی به عنوان نماینده مجلس شورای ملی در دوره هفتم قانون‌گذاری، از طرف مردم یزد انتخاب گردید و به همراه محمدرضا طلوع، تنها نمایندگان بازمانده در جناح اقلیت را تشکیل دادند. با توجه به اینکه تمامی بقیه وکلا حامی دولت رضاشاه بودند، فرخی مرتبا از سایر وکلا ناسزا می‌شنید و حتی یکبار در مجلس توسط حیدری، نماینده مهاباد مورد ضرب و شتم نیز قرار گرفت. از آن پس با اظهار اینکه حتی در کانون عدل و داد نیز امنیت جانی ندارد، ساکن مجلس شد و پس از چند شب، مخفیانه از تهران فرار نمود. وی از طریق شوروی به آلمان رفت و مدتی در نشریه‌ای به نام «پیکار» که صاحب‌امتیاز آن غیرایرانی بود، افکار انقلابی خود را منتشر ساخت. در ملاقاتی با عبدالحسین تیمورتاش فریب وعده او را خورد و از طریق ترکیه و بغداد به تهران بازگشت و بلافاصله تحت نظر قرار گرفت. اندکی بعد به بهانه بدهی به یک کاغذفروش ابتدا به زندان ثبت و سپس به زندان شهربانی افتاد. همزمان پرونده‌ای با اتهام «اسائه ادب به مقام سلطنت» برای وی تشکیل گردید. ابتدا به ۲۷ ماه و پس از تجدید نظر به سی ماه زندان محکوم شد و به زندان قصر منتقل گردید. فرخی در زندان قصر و ظاهرا در شهریور ۱۳۱۸ به طور عمدی مسموم شد. بنا به اظهار دادستان محاکمه عمال شهربانی، فرخی در بیمارستان زندان، بوسیله تزریق آمپول هوا توسط پزشک احمدی کشته شد. اگرچه گواهی رئیس زندان حاکی از فوت فرخی بر اثر ابتلا به مالاریا و نفریت است. مدفن فرخی نامعلوم بوده، ولی احتمالا در گورستان مسگرآباد بطور ناشناس دفن شده‌است.
بیشتر
ویرایش

کتاب‌های فرخی یزدی
(13 عنوان)

آخرین دیدگاه‌ها

تعداد دیدگاه‌ها:
2

عید زندان


سوگواران را مجال بازدید و دید نیست

باز گرد ای عید از زندان که ما را عید نیست


گفتن لفظ مبارک باد طوطی در قفس

شاهد آیینه دل داند که جز تقلید نیست


عید نوروزی که از بیداد ضحاکی عزاست

هر که شادی می کند از دوده جمشید نیست


سر به زیر دارم که با من این زمان

دیگر آن مرغ غزلخوانی که می نالید نیست


وای بر شهری که در آن مزد مردان درست

از حکومت ، غیر حبس و کشتن و تبعید نیست


بی گناهی ، گر به زندان مرد با حال تباه

ظالم مظلوم کش هم تا ابد جاوید نیست


هر چه عریانتر شدم ، گردید با من گرمتر

هیچ یار مهربانی بهتر از خورشید نیست


صحبت عفو عمومی راست باشد یا دروغ

از قضای روزگاران فرخی نا امید نیست



تهران، زندان قصر ،نوروز ۱۳۱۸

آن زمان که بنهادم سر به پای آزادی

 دست خود ز جان شستم از برای آزادی

 تا مگر به دست آرم دامن وصالش را

 می دوم به پای سر در قفای آزادی

 با عوامل تکفیر صنف ارتجاعی باز

 حمله میکند دایم بر بنای آزادی

 در محیط طوفان زای، ماهرانه در جنگ است

 ناخدای استبداد با خدای آزادی

 شیخ از آن کند اصرار بر خرابی احرار

 چون بقای خود بیند در فنای آزادی

 دامن محبت را گر کنی ز خون رنگین

 می‌توان تو را گفتن پیشوای آزادی

 فرخی ز جان و دل می کند در این محفل

 دل نثار استقلال، جان فدای آزادی

 
عضو نیستید؟
ثبت نام در کتابناک