رسته‌ها

زیب النسا بیگم

مشخصات:
نام واقعی:
زیب‌النسا
تاریخ تولد:
تاریخ درگذشت:
محل تولد:‌
جنسیت:‌
زن
ژانر:‌
زندگی‌نامه
زیب‌النسا (۱۵ فوریه ۱۶۳۸–۲۶ مه ۱۷۰۲) یک شاهدخت گورکانی و فرزند ارشد امپراتور اورنگ‌زیب و همسر ارشد وی دلرس بانو بیگم بود. او یکی از خوشنویسان هند و از شاعران سبک هندی در ادبیات فارسی و تصوف بود و با تخلص «مخفی» شعر می‌سرود. تبار او از جانب مادر به شاه اسماعیل صفوی می‌رسید. زیب‌النسا فرزند ارشد شاهزاده محی‌الدین (امپراتور اورنگ‌زیب آینده)، دقیقاً نه ماه پس از ازدواج پدر و مادرش، در دولت‌آباد دکن زاده شد. زیب‌النسا دختر مورد علاقه پدرش بود و همواره درخواست‌هایش مورد قبول پدر قرار می‌گرفت، به اندازه‌ای که او می‌توانست افراد را عفو کند. او در سال ۱۶۵۷ مادرش را در پی زایمان کوچک‌ترین برادرش، محمد اکبر، از دست داد و سرپرستی محمد اکبر و دیگر برادرش محمد اعظم و همچنین دو خواهر کوچکش زینت‌النسا بیگم و زبده‌النسا بیگم به زیب‌النسا داده شد. زیب‌النسا در اینجا به محمد اکبر بسیار دل بست. اورنگ‌زیب، حافظه مریم، یکی از زنان دربار را به آموزش زیب‌النسا واداشت. زیب‌النسا در مدت سه سال قرآن را حفظ کرد و در هفت سالگی به حافظ تبدیل شد. سپس زیب‌النسا علوم آن زمان را نزد محمد سعید اشرف مازندرانی که وی نیز شاعر بزرگ فارسی بود، فرا گرفت. او فلسفه، ریاضیات، نجوم و ادبیات را آموخت و دستی در فارسی، عربی و اردو داشت. وی در خوشنویسی نیز شهرت خوبی داشت. کتابخانه او از تمام مجموعه‌های خصوصی دیگر پیشی گرفت و او پژوهشگران بسیاری را با حقوق آزاد برای تولید آثار ادبی با نظارت خود یا رونوشت‌برداری از نسخه‌های خطی استخدام کرد. کتابخانه وی همچنین آثار ادبی دربارهٔ هر موضوع مانند حقوق، ادبیات، تاریخ و الهیات را ارائه می‌داد. زیب‌النسا فردی مهربان بود و همیشه به افراد نیازمند، از جمله زنان بیوه و یتیم‌ها، کمک می‌کرد. وی نه تنها به مردم کمک می‌کرد بلکه هر ساله زائران حج را به مکه و مدینه می‌فرستاد. او همچنین به موسیقی علاقه داشت و گفته شده که او بهترین خواننده در میان زنان زمان خود بوده‌است. زیب‌النسا در دوره‌ای زندگی کرد که بسیاری از شاعران «بزرگ» در اوج شهرت خود بودند؛ برای نمونه مولانا عبدالقادر بیدل، کلیم کاشانی، صائب تبریزی و غنی کشمیری. تأثیر قابل ملاحظه‌ای از سبک حافظ شیرازی در شعر زیب‌النسا دیده می‌شود. با این حال، وی به عنوان یکی از شاعران مکتب هندی زبان فارسی در نظر گرفته شده‌است. «زیب‌النسا آموزه‌های دینی و مسائل ایمانی را به‌طور جدی آموزش دیده بود و او به عنوان یک دانشمند عالی در چندین رشته دانشگاهی و به عنوان یک شخصیت ادبی و مشهور شناخته می‌شد. او خوب آواز می‌خواند و آهنگ می‌نواخت و بسیاری از باغ‌های روزگار خود را آباد کرد. زیب‌النسا «مخفی» را به عنوان تخلص خود در شعر انتخاب کرد. وی افزون بر کتاب شعر یا مجموعه اشعار خود به نام دیوان، که تقریباً ۵٬۰۰۰ بیت را در بر می‌گیرد، کتاب‌های مونس‌الروح، زیب‌المنشعات و زیب‌التفاسیر، نخستین و تنها تفسیر نوشته شده توسط یک زن، را نوشته‌است. نویسندهٔ مخزن‌الغیب می‌نویسد که کتاب شعر زیب‌النسا دارای ۱۵٬۰۰۰ بیت است. زیب‌النسا در ۲۰ سال آخر عمر خود در قلعه سلیمگر دهلی توسط پدرش زندانی شد. نوشته‌های او پس از مرگ در عنوان دیوان مخفی جمع‌آوری شد.
بیشتر
ویرایش

کتاب‌های زیب النسا بیگم
(1 عنوان)

آخرین دیدگاه‌ها

تعداد دیدگاه‌ها:
0
دیدگاهی درج نشده؛ شما نخستین نگارنده باشید.
عضو نیستید؟
ثبت نام در کتابناک