قاسطین، مارقین، ناکثین

«قاسطین، مارقین، ناكثین» كه یكی از مشهورترین آثار دكتر شریعتی به شمار می آید، درحقیقت عنوان یك یا چند سخنرانی اوست كه در پائیز سال 1351 ش. در حسینیه ارشاد و تنها دو هفته پیش از تعطیلی این مؤسسه ایراد شده است. گوینده بعداً متن این سخنان را بسط و تفصیل داده و به صورت كتابی منتشر نموده است. دكتر شریعتی در این كتاب به سه دوره حیات علی (علیه السلام) (دورخ مكتب ــ ایام 23 ساله بعثت پیامبر ــ دوره وحدت ــ دوران سه خلیفه ــ و دوران عدالت ــ سالهای حكومت او) می پردازد. سه شعار اساسی علی (علیه السلام) را در این سه دوره بترتیب: آزادی، آگاهی و عدالت معرفی می كند و موضعگیری قاسطین در برابر شعار آزادی، ناكثین در برابر شعار عدالت و مارقین در برابر شعار آگاهی را تبیین و ریشه ها، انگیزه ها، رجال و شخصیتها و عملكرد و تأثیرات این سه دشمن علی (علیه السلام) و انسانیت را در تاریخ اسلام و در برابر خط اسلام اصیل و تشیع بیان می كند. انتخاب این عنوان یعنی نهادن نام دشمنان علی (علیه السلام) بر اثری كه قصد معرفی او را دارد و كوشش برای شناخت فردی یا مذهب و مكتبی از راه شناخت مخالفان و دشمنان آن، كاری ابتكاری و جالب توجه است. دكتر شریعتی بر این عقیده است كه «علی را نه تنها باید در چهره خودش و یارانش، بلكه در چهره دشمنانش نیز باید شناخت و شناخت دشمنان علی، ما را به شناخت علی كمك می كند، آنچنان كه ظلمت نور را می شناساند و شناخت دشمنان علی نیز درس است، آموزنده است».