چشمه روشن

كتاب مذكور از جمله كتاب‌هاى ارزنده‏اى است كه در پهنه ادب فارسى به ويژه در حوزه نقد ادبى و تاريخ ادبيات نگاشته شده است و به دليل دقت پژوهشى و ژرف‏نگرى و دامنه كار مؤلف محترم، كتابى در خور ستايش و مثال زدنى است.
زبان متن چشمه روشن، به‌ دليل‌ تسلط مؤلف محترم‌ به‌ متون‌ كلاسيك‌ برجسته‌ ادب‌ فارسى و ممارست فراوان وى در عالم نويسندگى، ساده و روان و در عين حال استادانه و محكم، و نگارش متن نيز عارى‌‌ از‌ اغلاط دستورى و نگارشى است و از لحاظ سبك زبانى تا حدودى‌ متأثر‌ از سبك و سياق نوشته ‏هاى شاد‌روان دكتر عبدالحسين زرين‏ كوب است. مؤلف در متن كتاب با وجود استفاده از واژه ‏ها و اصطلاحات زبان‏هايي چون انگليسى و فرانسوى از واژه‏هاى تخصصى ادب فارسى به خوبى بهره‌گرفته است و براى تفهيم مطلب به مخاطب از روش‌ يادداشت بردارى، حاشيه ‏نويسى‌ و‌گزينش مطالب‌ و‌ تحليل متون استفاده كرده است. اثر از نظر چاپ نيز‌ در سطح مطلوبي است.
در اين‌ كتاب برخى اشعار مهم تعدادى از شاعران - از رودكى تا دوران معاصر - به ترتيب تاريخى، نقد و بررسى شده است.‌ در‌اين‌ نقد‌ و‌ بررسى‌ اغلب‌ به‌ صورت‌ ذوقى‌ و‌ گزينشى عمل شده است‌ و‌ همواره‌ سعى‌ شده كليه خصوصيات‌ سبكى‌ و عناصر زبانى و ادبى و انديشه شاعر در آيينه يك قطعه از شعر مهم او عرضه گردد. مرحوم يوسفى گاهى در تجزيه و تحليل اشعار و شاعران از نظريات نقادان شرق و غرب بهره جسته و در برخى موارد نيز وارد حوزه ادبيات تطبيقى شده است.
غلامحسین یوسفی در مقدمه‌ی کتاب درباره‌ی هدف از نگارش آن آورده:
«این کتاب به آن منظور نوشته شده است که دوستداران شعر فارسی با انواع گوناگون آن در طی روزگاران آشنایی بیشتر حاصل کنند و یا شاید در این زمینه آگاهی افزون‌تر به دست آورند و این مقصود با نوعی ارزیابی و نقد عملی صورت گیرد. به‌علاوه چون شعر خوب به دیروز و امروز منحصر نمی‌شود در نظر بوده است از آثار شاعران قدیم تا سرایندگان معاصر به انصاف سخن رود. از این رو در این کتاب خواننده، هم با شعر رودکی روبه‌رو می‌شود و هم با آثار نوگرایان. نویسنده این سطور با برخی یکسونگری‌ها که در محیط ادبی و فرهنگی ما در برخورد با آثار قدیم و جدید دیده می‌شود هم‌داستان نیست و پذیرای هر اثری است که در آن جوهر هنری وجود داشته باشد، به هر سبک و از هر کس.»