سه حکیم مسلمان

کتاب حاضر تنوع انديشه اسلامي را از راه سه تن که هر کدام در عصر خود برجسته ترين مظهر يکي از سه جنبه مختلف آن بوده اند، نشان داده است؛ ابن سينا به عنوان مظهر فلاسفه علماء، سهرودي به عنوان مظهر اشراقيون و ابن عربي به عنوان مظهر صوفيه، نويسنده در اين کتاب با يادآوري افکار فلاسفه اي مانند کندي، فارابي، سرخسي، سجستاني و عامري خواسته است شخصيت ابن سينا را در وضع خاصي که به فلسفه يونان داده، بيان کند و او را نمودار افکار بزرگان پيش از خود بداند و در نهايت مهد اصلي فلسفه را در گذشته از افراد نادري چون کندي در ايران زمين جستجو کرده است. اگر سه حکيم مسلمان را چنان که هست به صورت کتابي مرکب از مقدمه و متن و حواشي در نظر آوريم تصديق خواهيم کرد اين کتاب که اسماً عهده دار بيان حکمت تنها سه تن از بزرگان عالم فکر اسلامي است در حقيقت کتابي است که به کل تفکر اسلامي نظر دارد و در سلسله جبال تفکر اسلامي تنها با ذکر قله‌هاي بلند و نمايان اکتفا نکرده و پيوستگي اين سلسله را از خاور تا باختر و از آغاز تا امروز آشکار ساخته است.

مؤلف درباره این کتاب می گوید: مطالب این کتاب مبتنی بر سه سخنرانی است که در زمستان سال 1340 در مرکز تحقیقات ادیان جهانی دانشگاه هاروارد ایراد شد وسپس توسط انتشارات آن دانشگاه به عنوان اولین کتاب در سلسله نوینی به نام مطالعات هاروارد درباره ادیان جهانی انتشار یافت. از آن جا که این سخنرانی ها و کتابی که به زبان انگلیسی مبتنی بر آن ها تألیف شد در درجه اول برای مردم مغرب زمین در نظر گرفته است طبعاً بیشتر اشارات و مقایسه ها و تطبیق هایی که انجام گرفته است مطابق مشارب و مذاهب فکری مغرب زمین و فصول تاریخ فکری آن دیار است. نیز در حواشی بیشتر به کتب و مقالات به زبان های اروپایی استناد شده است. در این کتاب کوشش شده است تا تحت لوای افکار و عقاید سه تن از برجسته ترین حکمای اسلام یعنی ابن سینا و سهروردی و ابن عربی ضمناً مکتب های بزرگ مشائی و اشراقی و عرفان نظری نیز تا حدی روشن شود و پیکر علوم عقلی و معارف اسلامی به طور کلی تا آن جا که در این مختصر گنجد اشکار گردد.
چون برای برخی از فارسی زبانان مخصوصاً آنان که فقط با تحصیلات جدید آشنایی دارند منابع مربوط به معرف وعلوم اسلامی ایرانی چنان که در خور استفاده آن ها باشد کم است نظر بر این شد که شاید ترجمه این کتاب به زبان فارسی بی فایده نباشد. لذا موسسه فرانکلین به ترجمه آن مبادرت ورزید لکن در متن و حواشی جز در یکی دو مورد تغییری داده نشد و مراجع فارسی و عربی که ممکن است مورد استفاده این گروه از خوانندگان قرار گیرد بر آنچه در اصل موجود بود افزوده نگردید.