روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان - کتاب 1

ناصرالدین شاه از فرمانروایان معدودی است که به هر سفری رفته سفرنامه نوشته است؛ اما نکته که باید به آن توجه کرد این است که او منحصراً قصد سفرنامه‌نویسی نداشته است. وی علاقه وافری داشته است که زندگانی خود را روز به روز یادداشت کند و چون قسمتی از خاطرات روزانه او مصادف با سفرهای متعدد داخلی و خارجی او شده، این قسمت از خاطرات یعنی یادداشت‌هایی که در روزهای سفر انجام یافته، نام سفرنامه به خود گرفته است. این کتاب حاوی یادداشت‌های مربوط به سفر سوم او به فرنگ است که هر فصل را به خط خود آغاز می‌کرده چند سطری نوشته و آنگاه به تقریر خاطرات می‌پرداخته و منشیان خوشنویس متعدد او تقریرات او را تحریر می‌کرده‌اند. مهم‌ترین نویسندگان یا محررین این خاطرات امین خلوت بوده که قسمت عمده سفرنامه را تحریر کرده است. این سفر از روز شنبه دوازدهم شعبان 1306 قمری آغاز شده اما یادداشت‌ها از روز شنبه سیزدهم رجب تقریبا یک ماه قبل از سفر آغاز می‌شود. این کتاب یادداشت‌های از تاریخ 13 رجب تا 23 شوال 1306 قمری است. کتاب دوم هم از روز دوشنبه 24 شوال آغاز می‌شود و به دوشنبه 28 ذی‌الحجه 1306 (از طهران الی شهر آنورس) پایان می‌یابد.