مفتاح المعاملات

به تصحیح: محمدامین ریاحی

کتاب مفتاح المعاملات «کلید عملهای حساب» در حساب و هندسه عملی، برای برخورداری عامه در شش فصل و هر فصل چندین «در» کوتاه توسط محمد بن ایوب حاسب طبری نوشته شده که یکی از هفت کتاب وی در این علم است. نثر این اثر، نمونه نثر علمی محض در قرن چهارم و پنجم هجری است. فواید لغوی مفتاح المعاملات منحصر به اصطلاحات ریاضی آن نیست بلکه به تعبیرات و ترکیبات کهن فصیح آنست. این کتاب از روی تک نسخه کتابت شده به سال 632 هجری محفوظ در موزه ایاصوفیه احیا شده و برای تصحیح لغات و موارد مبهم از آثار دیگر مصنف و دیگر متون کهن ریاضی کمک گرفته شده است.

در پایان کتاب نیز مصحح محترم، دکتر محمد امین ریاحی، فهرستی از اصطلاحات ریاضی کتاب با ذکر شماره صفحات آورده که علاوه بر تسهیل مراجعه خوانندگان،‌ مقدمه ای برای بهره یابی از این متن در تدوین فرهنگ اصطلاحات علمی در زبان فارسی می‌تواند باشد. این کتاب در سال 1349 شمسی به زیور طبع آراسته شد.