سفرنامه میرزا صالح شیرازی

به اهتمام و مقدمه: اسماعیل رائین
تصحیح و دوباره نویسی: محمد شهرستانی

میرزا صالح شیرازی، فرزند حاجی باقرخان کازرونی می‌باشد. از تاریخ تولد و مرگ او اطلاع چندانی در دست نیست، ولی می‌دانیم که وی پیش از آنکه در سال 1815.م برای تحصیل به انگلیس رود، در دستگاه عباس میرزا در تبریز به کار دست‌نگاری مشغول بوده است.
گزارش سفر میرزا صالح شیرازی از دیگر سفرنامه‌ها بیشتر قابل توجه می‌باشد. او که در زمره نخستین منورالفکران ایرانی است، جز دومین دسته از محصلان ایرانی بود که به دستور عباس میرزا ولیعهد، برای تحصیل علوم جدید به انگلیس اعزام شد. همین امتیاز، سفرنامه‌ او را از دیگر سفرنامه‌ها متمایز کرده است.
او در سفرنامه خود به طور جدی برای درک غرب جدید می‌کوشد. به نظر می‌رسد او نخستین ایرانی می‌باشد که با پشتوانه نوعی خردورزی به سفر غرب رفته است و از این حیث، سفرنامه او دارای جایگاه ویژه‌ای در میان متونی می‌باشد که برای شناخت مغرب زمین در اختیار داریم.
ویژگی دیگر این است که آن را می‌توان اولین تاریخ انگلیس به زبان فارسی دانست.
گزارش سفر میرزا صالح، صرف دیده‌ها و شنیده‌ها نیست، بلکه او با تکیه بر مطالعه کتاب‌های متعدد به دانش خود می‌افزاید. وی در این گزارش شمه‌ای از تحولات مغرب زمین را بازگو می‌کند که از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.