20 کشور آمریکای لاتین - جلد 1

خوزه مارتی قهرمان ملی مردم کوبا
۲۸ ژانویه ۱۸۵۳ _ ۱۹ می ۱۸۹۵
خوزه مارتی؛ شاعر، روزنامه‌نگار، نظریه‌پرداز سیاسی و رهبر جنبش استقلال کوبا در مبارزه با امپراتوری اسپانیا بود که در ۴۲ سالگی کشته شد.
بخشی از "ستاره و یوغ" یکی از اشعار معروف او:
بنگر این دو مظهر زندگانی را
که چه دردناک به تو ارمغان می‌دهم فرزند
بنگر و بگزین
یکی یوغ است
هر که آن را بپذیرد کامیاب می‌گردد
چونان نر گاوی رام
در خدمت خان بر بستری از کاه گرم خواهد آرمید
و قصیل فراوان خواهد یافت
و دومی رمزی است
که خویشتنِ من پدید آورده است
چونان قله‌ای که با کوه به دنیا می‌آید
و آن ستاره است که نور می‌افشاند و نابود می‌کند
و چون در دست حاملان خود بدرخشد تباهکاران می‌گریزند
آن که نور به همراه دارد همیشه تنهاست