باورهای عامیانه مردم گیلان

یادداشت حوزه هنری:
گیلان بی هیچ گزافه و گمان یکی از کهن سال ترین زیستگاه ها و خاستگاه های فرزندان ایران زمین است. این سرزمین سحرانگیز و خرم چون رشک بهشت فراخنای تاریخ ایران و فرازگاه تاریخ تشیع ایران است. گیلان از دیرین روزگاران پناهگاه گریزندگان از ستم خلفا بوده و چه بسیار از دین داران و پناه آورانی که در این دیار بالیدند و با یاری مردمان آن، حکام جور و ستم را از تخت فروکشیدند.
این دیار همان دیاری است که علویان را از تیغ ستم خلفای اموی و عباسی پاس داشت، همان دیاری است که بیگانگان یونانی، عرب و ترک هرگز نتوانستند بر آن دست یازند و از آن باج ستانند. ولی امروز از گیلان بزرگ چه مانده است جز نشانه هایی در دل کتابهای تاریخ و بناهایی که رو به ویرانیاند و یادها و نواهایی در باورها و آیین ها و آواهایی که بر زبان مردان و زنان این دیار به زیبایی نشسته اند و بر شیوههای زیست مردم این سامان دلالت دارند. برای شناخت آنچه از این میراث بزرگ مانده است، باید گامهای استوار برداشت و دستاورد پژوهشها و تحقیقات اندیشمندان را گرد آورد و به نسل جوان و نسلی که فردای این دیار از آن اوست، سپرد.
شناخت و بازکاوی این زوایای آشکار و پنهان از سالها پیش اساسی ترین دغدغه ی فکری و فرهنگی ما بود و امروز دانشنامه ی فرهنگ و تمدن گیلان گامی کوچک ولی محکم در راستای رسیدن به این هدف است.
این مجموعه حاصل تحقیقات و پژوهشهای جمعی از گیلان شناسان زبده است. پُر بی راه نیست که برنامه ریزان بتوانند از نتایج این مطالعات و پژوهشها در روند توسعه فرهنگی اجتماعی و حتی اقتصادی برای ترسیم چشم انداز آینده ی استان سود برند. بر خود فرض میدانم از تمامی کوشندگان این کار سترگ، به ویژه محققان و پژوهندگان ناشر گرامی و شورای محترم پژوهشی دانشنامه ی فرهنگ و تمدن گیلان تقدیر نمایم و سپاسگزارِ ریاست محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان باشم که از بدو تصویب این پروژه همواره مشوق ما برای ادامه ی این راه بودند.
غلامرضا قاسمی