گزارش سفر هند

.
این کتاب، گزارش سفر دکتر صدیقی به کنفرانس کشورهای آسیایی در هند است که در آن علاوه بر شرح رویدادهای کنفرانس، با بازدید از کتابخانه‌ها و موزه‌های آن، وضعیت فرهنگی این کشور را در آن برهه و در مدت اقامت خود (از 15 اسفند 1325 تا 7 خرداد 1326) گزارش داده است:
دکتر صدیقی از شرح ملاقات خود با گاندی چنین نوشته است: گاندی بر حسب خواهش حضار با صدای ملایم و آهسته در حالی که پاندیت نهرو بلندگو را نزدیک دهان او نگاه داشته بود نطقی مختصر ایراد کرد و گفت هندوستان اکنون به تحصیل استقلال کامل خویش نزدیک است. ما نمی‌خواهیم «ارباب» خویش را تغییر دهیم بلکه می‌خواهیم خود آقای خود باشیم اما این را نمی‌دانم که چگونه آقای خویش خواهیم شد. آنچه می‌دانم این است که ما وظیفه خود را انجام خواهیم داد و باقی با خدای تواناست. می‌گویند که انسان خود سازنده تقدیر خویش است این قول تمام حق نیست. انسان آن قدر سازنده تقدیر خویش است که آن قدرت بزرگی که برتر از نیات و مقاصد ماست آن را بخواهد. من آن قدرت بزرگ را خدا نمی‌خوانم بلکه چنان می‌خوانم که وقتی نزد حکیم بزرگ رومن رولان خواندم او گفت خدا حقیقت است من گفتم می‌خواهم ترتیب این کلمات را مقلوب کرده بگویم حقیقت خداست امروز نیز همان عقیده را دارم. حقیقت برتر از مقاصد ماست و قدرتی است که ما نمی‌شناسیم...
بنابراین حقیقت خدای من است و آنچه پیرامون خود می‌بینم باید به آن حقیقت منجر شود که کس قادر به وصف و وصل آن نیست ولی آن قدر که عقل ناقص ما اقتضا کند شناختنی است. پس شما که از نواحی مختلف آسیا بدین جا آمده‌اید خوب است هر سال یا هر دو سال یک بار انجمن کنید و به ساختن بنا بزرگ حقیقت همت گمارید. غرض کنفرانس ملل آسیایی این نیست که اجتماعی در برابر اروپا و آمریکا به‌وجود آوریم و دنیا را به دسته‌های آسیایی و اروپایی و آمریکایی تقسیم کنیم و به جان یکدیگر افتیم غرض ما اتحاد ابنا بشر و ترک تعصب و تخریب است. پس از پایان یافتن نطق وی رؤسا نمایندگان یکایک پیش او آمدند و به وسیله پاندیت نهرو به او معرفی شدند. از جمله کارهایی که در ضمن تشکیل کنفرانس ملل آسیایی در دهلی صورت گرفت یکی افتتاح نمایشگاه صنعت و باستان‌شناسی آسیایی بود و دیگر افتتاح نمایشگاه صنایع جدید ملل آسیایی. نمایشگاه صنعت باستان و آثار آسیایی در تاریخ اول فروردین‌ماه 1326 افتتاح شد. در این نمایشگاه اگرچه آثار و اشیا بسیار از مظاهر تمدن و فرهنگ ایران قدیم وجود داشت ولی دولت ایران در آن شرکت نکرده بود آثار مربوط به ایران از طرف دولت افغانستان و دولت مرکزی هند به نمایشگاه فرستاد شده بود. مهم‌ترین آثار صنعتی این نمایشگاه که با تاریخ ایران ارتباط داشت اشیا و آثار هنری سکاها و اشکانیان و ساسانیان بود که در افغانستان و ماوراءالنهر و شمال هند یافته‌اند. در صنایع ادبی و دستی آثار شعرا و ادبا و خطاطان بزرگ و نقاشان قدیم ایران به‌نمایش گذارده شده بود.
دکتر صدیقی در گزارش سفر خود در بازدید از کالج‌ها، مدارس، کتابخانه‌ها و موزه‌ها به شرح وضعیت فرهنگی کشور هند پرداخته است:
در سال 1857 اولین دانشگاه‌های هند یعنی هفت سال بعد از آنکه میرزا تقی خان امیرکبیر مدرسه دارالفنون را در شهر تهران اساس نهاد به دستور سر چارلز وود به‌وجود آمد.
حقوق معلمین دانشگاه با آنکه هزینه زندگانی در هند کمتر از ایران است تقریبا دو برابر حقوق معلمین دانشگاه تهران است.
اولیا دانشگاه و دبیرخانه بسیار مایلند با دانشگاه تهران روابط فرهنگی و مبادله مطبوعات رسمی و علمی داشته باشند. کتابخانه دانشگاه دهلی مخصوصا از حیث کتب فارسی بسیار فقیر است.
اعضا هیات به کتابخانه مهم و معروف سرکاری رامپور که در سال 1794 میلادی تأسیس شده رفتند و نسخه‌های نادر آن را دیدند. کتب خطی این کتابخانه به یازده هزار مجلد بالغ می‌شود که چهار هزار آن فارسی است. نسخ خطی و فارس و مینیاتورهای آنها در دنیا کم‌نظیر و بعضی از آنها بی‌نظیر است. دکتر صدیقی از بسیاری از کتب و نسخ خطی که دیده است فهرست‌برداری کرده است.