سماع طبیعی : فیزیک
امتیاز دهید
نویسنده:
ارسطو
مترجم:
محمد حسن لطفی
امتیاز دهید
.
شادروان محمد حسن لطفی درباره ی این کتاب می نویسد:
ترجمۀ کتاب حاضر با مقابلۀ چهار ترجمۀ آلمانى و انگلیسى به شرح ذیل انجام گرفته است:
لازم است دو مطلب را به اطلاع خواننده برسانیم: مطلب اول دربارۀ نام کتاب است و مطلب دوم راجع به زیرنویسها.
نام کتاب:
کتاب حاضر، مانند فصلهاى مختلف «ما بعد الطبیعه» و «دربارۀ آسمان» و رساله‌هاى دیگر از این قبیل، از نوشته‌هاى درسى و تعلیمى ارسطوست (در مقابل آثار عمومى یا خارجى ارسطو که به صورت محاوره و براى استفادۀ عموم نوشته شده بوده است) و خاستگاه این آثار تعلیمى درسهاى استاد در مدرسه است و به این سؤال که آیا این‌گونه کتابها نوشته‌هاى درسى است که ارسطو براى درسهاى خود آماده کرده بود یا مجموعۀ یادداشتهایى که شاگردان حاضر در جلسات درس نوشته‌اند و ارسطو بعدا آنها را منتظم ساخته است تاکنون پاسخى دقیق داده نشده است. به‌هرحال عنوان کتاب حاضر در دستنوشته‌هاى یونانى «درسهایى دربارۀ طبیعت» ( sesaorka ekisyhp ) به معنى درسهاى طبیعت یا سماع طبیعى) است یعنى درسهایى که شاگردان حاضر در جلسۀ درس فقط استماع مى‌کردند بى‌آنکه بحث و گفت‌وگویى در میان باشد؛ و به همین ملاحظه مترجمانى که کتاب را به عربى برگردانده‌اند عنوان «سماع طبیعى» به آن داده‌اند و پیشینیان ما عنوان «سمع کیان» را نیز به کار برده‌اند . اروپائیان در ترجمه‌هاى خود عنوان «فیزیک» (در آلمانى Physica و در انگلیسى Physics ) بر این کتاب نهاده‌اند و در سالهاى اخیر بعضى مترجمان فارسى کتابهاى تاریخ فلسفه و کسانى که دربارۀ ارسطو چیزى نوشته یا از آثار او به فارسى ترجمه کرده‌اند از کتاب حاضر با عنوان «فیزیک» یا «طبیعت» یا «طبیعیات» یا «دروس طبیعت» یاد کرده‌اند. ولى ما باتوجه به‌عنوان یونانى مذکور در دستنوشته‌هاى یونانى و به پیروى از پیشینیان عنوان «سماع طبیعى» را مناسبتر از همۀ عناوین دیگر دانستیم.
زیرنویسها:
جمله‌هاى ارسطو در کتاب حاضر گاه بسیار موجز و گاه بسیار بغرنج است و دریافتن معنى آنها آسان نیست. ما براى اینکه کار را بر خواننده آسانتر کرده باشیم زیرنویسهاى متعدد به کتاب افزوده‌ایم. بسیارى از زیرنویسها را از تفسیر ssoR. D. W و بعضى را از زیرنویسهاى ltnarP lraK اخذ کرده‌ایم و زیرنویسهاى نوع نخستین را با افزودن نام «راس» به پایان هر زیرنویس و نوع دوم را با نام «پرانتل» مشخص ساخته‌ایم و علاوه بر آنها خود ما نیز هرجا که ضرورى دانسته‌ایم کوشیده‌ایم با افزودن زیرنویسى، به خواننده در فهمیدن جمله‌اى موجز یا دشوار یارى کنیم و زیرنویسهاى مترجم را با علامت (م.) مشخص نموده‌ایم.
ما همیشه بر آن بوده‌ایم که ترجمۀ کتابهاى فلسفى به زبان فارسى باید، تا آنجا که ممکن است و به دقت ترجمه آسیب نرساند، به نثرى هرچه ساده‌تر و روشنتر به عمل آید و مترجم باید از به کار بردن واژه‌هاى نو و اصطلاحات دشوار و ناهموار، جز در موارد ضرورى، بپرهیزد تا خوانندۀ ترجمه که همۀ هوش و حواسش باید موقوف در یافتن مطالب فلسفى باشد مجبور نشود با عبارات ثقیل و بغرنج درآویزد یا براى فهمیدن معنى الفاظ و اصطلاحات به کتاب لغت مراجعه کند. ولى متأسفانه در ترجمۀ کتاب حاضر موفق به رعایت این اصل نشدیم و اقتضاى مطلب اجازه نداد که در همۀ موارد به عبارات ساده و روشن اکتفا کنیم. با اینهمه امیدواریم با افزودن زیرنویسها کار را بر خواننده چنان آسان کرده باشیم که با مطالعۀ عبارات مغلق هربار از نو زبان به نکوهش ما نگشاید.
شماره‌هایى که در کنار صفحه‌هاست شمارۀ صفحه‌هاى مجموعۀ آثار ارسطوست که در قرن نوزدهم میلادى دانشمند زبانشناس تاریخى آلمانى، ایمانوئل بکر ١ در شهر برلن (آلمان) منتشر کرده است. آن شماره‌ها در همۀ آثار ارسطو قید مى‌شود و کسانى که در نوشته‌هاى خود به جمله‌اى یا مطلبى از ارسطو استناد مى‌کنند پس از ذکر جمله یا مطلب موردنظر شمارۀ صفحه مجموعۀ «بکر» را هم که آن جمله یا مطلب در آن واقع است مى‌آورند تا کار مراجعه در هرزبانى آسان شود.
محمد حسن لطفى تبریزى
بیشتر
شادروان محمد حسن لطفی درباره ی این کتاب می نویسد:
ترجمۀ کتاب حاضر با مقابلۀ چهار ترجمۀ آلمانى و انگلیسى به شرح ذیل انجام گرفته است:
لازم است دو مطلب را به اطلاع خواننده برسانیم: مطلب اول دربارۀ نام کتاب است و مطلب دوم راجع به زیرنویسها.
نام کتاب:
کتاب حاضر، مانند فصلهاى مختلف «ما بعد الطبیعه» و «دربارۀ آسمان» و رساله‌هاى دیگر از این قبیل، از نوشته‌هاى درسى و تعلیمى ارسطوست (در مقابل آثار عمومى یا خارجى ارسطو که به صورت محاوره و براى استفادۀ عموم نوشته شده بوده است) و خاستگاه این آثار تعلیمى درسهاى استاد در مدرسه است و به این سؤال که آیا این‌گونه کتابها نوشته‌هاى درسى است که ارسطو براى درسهاى خود آماده کرده بود یا مجموعۀ یادداشتهایى که شاگردان حاضر در جلسات درس نوشته‌اند و ارسطو بعدا آنها را منتظم ساخته است تاکنون پاسخى دقیق داده نشده است. به‌هرحال عنوان کتاب حاضر در دستنوشته‌هاى یونانى «درسهایى دربارۀ طبیعت» ( sesaorka ekisyhp ) به معنى درسهاى طبیعت یا سماع طبیعى) است یعنى درسهایى که شاگردان حاضر در جلسۀ درس فقط استماع مى‌کردند بى‌آنکه بحث و گفت‌وگویى در میان باشد؛ و به همین ملاحظه مترجمانى که کتاب را به عربى برگردانده‌اند عنوان «سماع طبیعى» به آن داده‌اند و پیشینیان ما عنوان «سمع کیان» را نیز به کار برده‌اند . اروپائیان در ترجمه‌هاى خود عنوان «فیزیک» (در آلمانى Physica و در انگلیسى Physics ) بر این کتاب نهاده‌اند و در سالهاى اخیر بعضى مترجمان فارسى کتابهاى تاریخ فلسفه و کسانى که دربارۀ ارسطو چیزى نوشته یا از آثار او به فارسى ترجمه کرده‌اند از کتاب حاضر با عنوان «فیزیک» یا «طبیعت» یا «طبیعیات» یا «دروس طبیعت» یاد کرده‌اند. ولى ما باتوجه به‌عنوان یونانى مذکور در دستنوشته‌هاى یونانى و به پیروى از پیشینیان عنوان «سماع طبیعى» را مناسبتر از همۀ عناوین دیگر دانستیم.
زیرنویسها:
جمله‌هاى ارسطو در کتاب حاضر گاه بسیار موجز و گاه بسیار بغرنج است و دریافتن معنى آنها آسان نیست. ما براى اینکه کار را بر خواننده آسانتر کرده باشیم زیرنویسهاى متعدد به کتاب افزوده‌ایم. بسیارى از زیرنویسها را از تفسیر ssoR. D. W و بعضى را از زیرنویسهاى ltnarP lraK اخذ کرده‌ایم و زیرنویسهاى نوع نخستین را با افزودن نام «راس» به پایان هر زیرنویس و نوع دوم را با نام «پرانتل» مشخص ساخته‌ایم و علاوه بر آنها خود ما نیز هرجا که ضرورى دانسته‌ایم کوشیده‌ایم با افزودن زیرنویسى، به خواننده در فهمیدن جمله‌اى موجز یا دشوار یارى کنیم و زیرنویسهاى مترجم را با علامت (م.) مشخص نموده‌ایم.
ما همیشه بر آن بوده‌ایم که ترجمۀ کتابهاى فلسفى به زبان فارسى باید، تا آنجا که ممکن است و به دقت ترجمه آسیب نرساند، به نثرى هرچه ساده‌تر و روشنتر به عمل آید و مترجم باید از به کار بردن واژه‌هاى نو و اصطلاحات دشوار و ناهموار، جز در موارد ضرورى، بپرهیزد تا خوانندۀ ترجمه که همۀ هوش و حواسش باید موقوف در یافتن مطالب فلسفى باشد مجبور نشود با عبارات ثقیل و بغرنج درآویزد یا براى فهمیدن معنى الفاظ و اصطلاحات به کتاب لغت مراجعه کند. ولى متأسفانه در ترجمۀ کتاب حاضر موفق به رعایت این اصل نشدیم و اقتضاى مطلب اجازه نداد که در همۀ موارد به عبارات ساده و روشن اکتفا کنیم. با اینهمه امیدواریم با افزودن زیرنویسها کار را بر خواننده چنان آسان کرده باشیم که با مطالعۀ عبارات مغلق هربار از نو زبان به نکوهش ما نگشاید.
شماره‌هایى که در کنار صفحه‌هاست شمارۀ صفحه‌هاى مجموعۀ آثار ارسطوست که در قرن نوزدهم میلادى دانشمند زبانشناس تاریخى آلمانى، ایمانوئل بکر ١ در شهر برلن (آلمان) منتشر کرده است. آن شماره‌ها در همۀ آثار ارسطو قید مى‌شود و کسانى که در نوشته‌هاى خود به جمله‌اى یا مطلبى از ارسطو استناد مى‌کنند پس از ذکر جمله یا مطلب موردنظر شمارۀ صفحه مجموعۀ «بکر» را هم که آن جمله یا مطلب در آن واقع است مى‌آورند تا کار مراجعه در هرزبانى آسان شود.
محمد حسن لطفى تبریزى
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی سماع طبیعی : فیزیک