تحفه الملوک

محمد تقی دانش پژوه،مصحح این رساله ی فارسی امام محمد غزالی می گوید:
«رسالهء تحفة الملوک که اینک می‌بینیم معروف نبوده و بوئیژ(ش 182)و بدوی(ش 215) 1 آنرا نشناختند و همان نصیحة الملوک پنداشتند دانشمند بزرگوار آقای مجتبی مینوی در مجلهء دانشکدهء ادبیات(س 8 ش 3 ص 01 سال 1340)برای نخستین‌بار در ضمن معرفی مجموعهء ش 2910 کتابخانهء ایاصوفیه که از آغاز سدهء هشتم است این کتاب را شناساندند و باستناد آن‌ در غزالی نامهء آقای همائی(ص 249 چاپ دوم)از این رساله یاد شده است.»

غزالی خویش در ابتدای کتاب می گوید:
«سپاس خدای را که این عالم نامتناهی اثری از قدرت بی‌نهایت اوست،
و ایستادن زمین و آسمان و عرش و کرسی بیمن عنایت اوست،
و راه یافتن دوستان بحضرت عزت او هم از هدایت‌ اوست،و صبر کردن طالبان در قهر بلای او هم از کرم و کفایت اوست،
و فرستادن انبیا علیهم السلام تا خلق را ببساط قربت او راه دهند از رحمت بی‌نهایت اوست،و بتخصیص محمد علیه السلام از میان انبیا بحبیبی اظهار عنایت اوست.
استغنا صفت اوست و جلال و کبریا عز اوست‌[/ . . . لیس کمثله شی‌ء و هو السمیع البصیر.
چون همت عالی سلطان اسلام خلّد الله ملکه از دل روشن و صفای گوهر چنان اقتضاء کرد که درخواهد تا داعی کتابی کند در مقاصد مسلمانی در بیان اعتقاد و اختلاف علما و حقیقت‌ عبادات و شرح بعضی از قصص انبیا علیهم السلام و طرفی از هرچه بکار آید چون عدل و خلق‌ نیکو و آنچه بدین ماند،تا آن دل روشن و ذهن صافی را آینه‌ای بود و بمطالعه آن صفای گوهر و نور بصیرت زیادت شود.خدای را تعالی شکر گزاردیم که خلق را از نهایت مرحمت‌ چنین سلطانی عادل و پادشاهی پاک دین و نیکوسیرت ارزانی داشت و از داعیهء کریم او را اجابت کردم و از خدای تعالی معاونت خواستم و کتاب را تحفة الملوک نام نهادم
و این کتاب‌ مشتمل است بر یازده باب:
باب اول در اعتقاد و علامتهای آن.باب دوم در اختلاف علما.باب سیم در عدل و شرایط آن.باب چهارم در طهارت و آدابش.باب پنجم در نماز و اسرارش.باب ششم در روزه و شرایط دوستی.باب هفتم در زکوة و اسبابش.باب هشتم در حج و شرایطش.باب نهم در صید و حلالش بر مذهب امام ابو حنیفه رحمة الله.باب دهم در بیان طرفی از قصص انبیا علیهم السلام و چیزی از حکایت مشایخ رضی الله عنهم.باب یازدهم در بر جهاد.»