بیرون پشت در

مجموعه داستان "بیرون پشت در" سومین مجموعه ناصر زراعتی است. او بعد از چند سال وقفه و دوری از فضای داستان نویسی ایران مجموعه ای از داستان های منتشر نشده اش اعم از جدیدترها و خیلی قدیمی ها را در این کتاب گردهم آورده، مگر روند فکری و روایی اش دقیق تر و ملموس تر درک شود. زراعتی از آن دست نویسندگانی ا ست که سعی می کنند داستان های خود را با ساختارهایی استاندارد و غیرتجربی بنویسند؛ شخصیت ها را کامل معرفی کنند، دنیاهای کوچکشان را وصف کنند و در نهایت پایانی نسبتاً روشن به دست دهند. تمام داستان های <بیرون پشت در> چنین وضعیتی دارند؛ یعنی برخوردارند از یک روند رئالیستی آشنای دهه شصتی که مفهوم و محور مشترک اکثرشان تنهایی و دنیای رو به زوالی ا ست که ماجراها و افتاق های کوچکی موجب و دلیل ساخته شدن شان است. قهرمان های زراعتی چه آنها که در وطن اند و چه آنهایی که مهاجرت کرده و در غربت روایت می کنند، همگی نسبت به لحظات گذرا، روزمره و گاه خاطره هایی دور واکنش نشان داده و هستی متزلزل شان را به نمایش می گذارند. روابط شان عمدتاً محدود به یک یا حداکثر دو شخصیت دیگر است، آنچنان محافظه کارند که حتی در تک گویی های گاه طولانی شان خیلی روشنفکرانه به جهان نگاه می کنند و به طور کلی خیلی سرد و کم تحرک هستند. البته این روند در دو کتاب قبلی زراعتی یعنی "سبز" و "با در صدف" نیز دیده شده بود، منتهی در این مجموعه بسامد زبان شاعرانه قبلی کمتر شده و زبان داستان ها به سمت گزارش گویی و وصف حال نویسی حرکت کرده است. در بافت این زبان صامت و کم رمق شده، زراعتی تلاش می کند برای لحظه ای شخصیت هایش را احیا کرده و از وجود نیمه جان شان روایت های تاریخی و در عین حال روان شناختی بسازد. به واقع تبارشناسی فراز و فرود یک نسل، آشفتگی ها و تخریبش همان چیزی ا ست که زراعتی را به این نگاه تاریخ شمول علاقه مند کرده است.