سفرنامه مکه

به‌ک‍وش‍ش‌: رس‍ول ج‍ع‍ف‍ری‍ان‌

گزارش وقایع سفر به: استانبول، مکه، مدینه، دمشق، بیت المقدس و مصر

حسام السلطنه فرزند عباس میرزا ، از چهرگان برجسته قاجاری در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری است که تا پایان عمر ، دارای مناصب متعدد و حکمرانی ایالات مختلف بوده است . مهمترین حادثه زندگی وی ، فتخ هرات است که با توطئه خائنانه میرزا آقاخان نوری ، صدر اعظم وقت ، ماجرا ، منجر به جدایی هرات از ایران شد . حسام السلطنه قهرمان این ماجراست . درباره وی گفته شده است که وی قوی ترین و برجسته ترینِ فرزندان عباس میرزا است و این از مجموع مناصبی که به وی واگذار شده به دست می آید.

بخش مهمی از این سفرنامه ها به دلیل طولانی بودن راه شامل رخدادهایی است که در درازای راه این سفر، برای مسافران اتفاق افتاده است. سفرنامه حج حسام السلطنه نیز از آن دسته است و به رغم آن که نظیر اغلب سفرنامه های درباریان، به مسائل شخصی خود، فراوان پرداخته اما آگاهی های بسیاری از آن چه دیده، به دست داده است.