مول

برای شناخت آثار احمد محمود، باید از نخستین مجموعه داستان کوتاه او یعنی «مول» که در سال ۱۳۳۸ چاپ شد، آغاز کرد. مجموعه‌‌ای که حضور او را در مقام نویسنده‌‌ای جستجوگر و قدرتمند اعلام داشت. داستان‌های «مول» و بیشتر داستان‌های مجموعه‌های «دریا هنوز آرام است» (۱۳۳۹) و «بیهودگی» (۱۳۴۱) سرشار از مشاهدات دقیق دربارۀ کار و زندگی مردم عادی است. درواقع می‌توان گفت گسترۀ قصه‌های او سرزمین عطش‌ناک جنوب و زندگانی ساده اما پررنج مردم آن دیار است. این داستان‌ها غالبا کوتاه هستند و گفتگوی درونی در آنها غلبه دارد و با ایجاز نوشته شده‌‌اند که واقعیت‌های اجتماعی را بیان می‌کنند، به ویژه شرح زندگی مردم فرودست جامعه را که رنج می‌برند، کار می‌کنند و پناهگاهی ندارند، با این همه چرخ زندگی اجتماعی را صبورانه پیش می‌برند. بی‌شک لقب داستان‌سرای جنوب ایران بیشتر برازندۀ احمد محمود است که بدون گرایش به فوت و فنّ داستانی مدرنیسم، واقعیت خشن زندگانی مردم جنوب ایران را در افق تاریخی نشان می‌دهد.