خانواده‌ ایرانی در روزگار پیش از اسلام

با م‍ق‍دم‍ه‌: پ‍ل‌ ف‍وک‍ون‍ه‌ و ح‍ام‍د ف‍ولادون‍د

ایرانیان در آغاز به تیره‌هایی تقسیم می‌شدند که بعدها منشاء خانواده‌ها و قبیله‌ها گشتند. البته در اینجا منظور از خانواده «خانوادة بزرگ» است. این خانوادة ابتدایی، یکسره روح پدرسالاری داشت و اقتدار پدر در میان آن بی‌حد و حصر بود. این خانوادة بزرگ در خلال یک دورة هزار و سیصد ساله، به تدریج روح پدرسالاری و قدرت و انسجام خود را از دست داده و شکلی کاملاً متفاوت به خود گرفت که در سطور بعد به آن خواهیم پرداخت.
«خانوادة بزرگ» متشکل از پدر، مادر، فرزندان، نوادگان، برادران، خواهران، عروسها، دامادها، عموزادگان، عمه‌زادگان، دایی‌زادگان، خاله‌زادگان و بستگان دیگر بود که زیر نظر رئیسی واحد در پیرامون اجاقی واحد و برای برگزاری آئین و پرسشی واحد، زیر سقفی واحد گرد آمده بودند. این گروه همان گروهی است که از تیره پدید آمده است تغییراتی که بعدها منجر به انحلال تیره می‌گردد، در واقع با تغییراتی که در اندیشة دینی جامعه رخ می‌دهد، رابطة مستقیم دارد.