ارزیابی شتابزده

۱۸ مقاله از جلال آل احمد

از مقدمه کتاب:
یکی از روزهای اوایل بهمن ۱۳۴۳ حضرت ساعدی آمد (گوهر مراد) که چیزی نداری برای انتشار؟ گفتم چرا. گفت ناشری را می شناسم تبریزی که نماینده اش آمده تهران و می خواهد چیزی از تو منتشر کنند. گفتم مبارک است. قرار و مدار گذاشتیم برای روز بعد و نشستیم و گپ زدیم و با انتشار این هیجده مقاله که در این دفتر است توافق کردیم. من می خواستم اسمش را هم بگذارم «هیجده مقاله». عین آن دو چند مقاله دیگر ولی ساعدی درآمد که نمی توانی اسم دیگری بگذاری؟ گفتم چرا؟ گفت آخر اسمی بیان کننده تر و از کلیات بافی دورتر ... والخ. فکری کردم و گفتم میگذاریم «ارزیابی شتابزده» - چطور است؟ گفت چه فروتن شده ای؟ گفتم اولا که واقع بین تر شده ام و ثانیاً تو که میدانی فروتنی چه آرایشی است برای چه دعوی ها... و از این قبیل.
و اکنون این شما و این ارزیابی شتابزده و راستی جز این - چه چیزی در این مقاله ها هست؟ که من خود هنوز هم فقط در مقاله بودنشان است که شک نمی کنم. ارزیابی گفته ام به این علت که اغلب این ها برداشتی است در جستجوی نقدی در زمینه های مختلفی که در سرفصل ها می بینید و شتابزده گفته ام به این علت که اغلبشان در فرصت های کوتاه تهیه شده اند و فارغ از دوراندیشی با رعایت حزم و از این خزعبلات. و فکرش را که می کنم می بینم چه بهتر. نفس را مگر به احتیاط می کشی؟ یا در راهی که هر روز از خانه به مدرسه میروی مگر رعایت حزم میکنی؟ این مقالات هم چیزی است در همین حدود و هر روزه است و به صورت چیزی در حدود غریزی بودن و باز
چه بهتر...