خلاصه کتاب لورنس عربستان

جنگ، فریب، ناکارآمدی امپراتوری و شکل‌گیری خاورمیانه معاصر

خلاصه کتاب «لورنس عربستان» (Lawrence in Arabia) درون‌مایه کتاب «اسکات اندرسون» (Scott Anderson)، نویسنده و روزنامه‌نگار آمریکایی است که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد. اندرسون که سابقه طولانی در پوشش خبری مناطق جنگی خاورمیانه را دارد، در این کتاب روایتی چندبعدی و جذاب از نقش تی. ای. لورنس (معروف به لورنس عربستان) و سه جاسوس خارجی دیگر در شکل‌گیری خاورمیانه مدرن طی جنگ جهانی اول ارائه می‌دهد.
این کتاب که حاصل تحقیقات گسترده نویسنده در آرشیوهای تاریخی است، فراتر از اسطوره‌سازی‌های هالیوودی، به بررسی نقش واقعی لارنس در شورش عرب علیه امپراتوری عثمانی می‌پردازد. اندرسون با مهارت، داستان لورنس را در بستر وسیع‌تر سیاست‌های استعماری و رقابت‌های قدرت‌های بزرگ قرار می‌دهد و نشان می‌دهد چگونه تصمیمات پشت پرده و بازی‌های سیاسی آن دوران، مرزها و مناقشات امروز خاورمیانه را شکل داده است.

بخشی از کتاب لورنس عربستان:
«در صبح روز ۹ ژوئیه ۱۹۱۷، کاروانی کوچک از شتران به آرامی از میان شن‌های سوزان صحرای نفود عبور می‌کرد. در راس این کاروان، مردی لاغراندام با چشمان آبی روشن سوار بر شتری سفید حرکت می‌کرد که لباس سنتی بدوی عرب به تن داشت. این مرد تی. ای. لورنس بود، افسر اطلاعاتی بریتانیا که اکنون به فرمانده غیررسمی شورش عرب تبدیل شده بود. او و جنگجویان بدوی‌اش در مسیر حمله به شهر استراتژیک عقبه بودند، عملیاتی جسورانه که هیچ‌کس از فرماندهان بریتانیایی در قاهره آن را ممکن نمی‌دانست. لورنس، برخلاف راهبرد متعارف نظامی، تصمیم گرفته بود به جای حمله مستقیم از دریا، از طریق صحرایی که «غیرقابل عبور» تلقی می‌شد، به شهر نزدیک شود. او با درک عمیق از فرهنگ بدوی و جغرافیای منطقه، می‌دانست که عثمانی‌ها انتظار حمله از این مسیر را ندارند. برای لورنس، این فقط یک نبرد نظامی نبود؛ او خود را درگیر نبردی ایدئولوژیک نیز می‌دید. نبردی برای آینده سرزمینی که به آن دل بسته بود، اما در عین حال می‌دانست که کشورش برنامه‌های دیگری برای آن دارد.
آنچه لورنس نمی‌توانست به همراهان عرب خود بگوید، اسناد محرمانه‌ای بود که چند ماه پیش در لندن دیده بود: توافقنامه سایکس-پیکو. این معاهده مخفیانه بین بریتانیا و فرانسه، طرحی برای تقسیم امپراتوری عثمانی پس از جنگ بود، بدون توجه به وعده‌های استقلالی که به رهبران عرب داده شده بود. لورنس، مردی که بین وفاداری به کشورش و تعهد اخلاقی به متحدان عربش گرفتار شده بود، با بار سنگین این راز به پیش می‌رفت. او در دفترچه خاطراتش نوشته بود: «بهتر است به دروغ‌های کوچک متوسل شوم تا اینکه در خدمت دروغی بزرگ باشم.» این دوگانگی اخلاقی، او را به چهره‌ای تراژیک در تاریخ دیپلماسی تبدیل کرد: مردی که به بهترین نحو برای بریتانیا خدمت می‌کرد، اما همزمان عمیقاً از سیاست‌های پنهانی آن آزرده بود. او می‌دانست که پیروزی‌های نظامی‌اش در نهایت به خیانتی تاریخی منجر خواهد شد که تا امروز بر جغرافیای سیاسی خاورمیانه سایه افکنده است.»