مشاهیر تالش

از دیباچه:
تالشان یکی از اقوام بزرگ ایران می باشند که تاریخشان به هزاران سال پیش می رسد ولی به علت برجای نماندن آثار مکتوب از گذشته های آنان نه تنها سرگذشت تاریخی، بلکه از جایگاه مدنی، تطور فرهنگی و احوال مشاهیر آن قوم نیز تقریباً بی خبریم. این بی خبری در مورد گذشته های دور گاه به حد مطلق می رسد. در یکی و دو سده اخیر نیز اگر کسانی چون میرزا نقره علی سعدی، سعید علی برادگاهی و خاص الدین ناوی دست به قلم نبرده و از خود اثری به یادگار نمی گذاشتند، امروز از سلاله فضل و ادب تالشان کشور ما در یک و دو سده اخیر حتی همین تعداد قلیل را هم شاید نمی شناختیم. این موضوع وقتی پیچیده تر می شود که وجود تقسیمات سیاسی و وقوع تحولات زبانی مانع از آن شده است که بشود به درستی تشخیص داد که از مشاهیر مربوط به بخشهای مختلف منطقه قومی تالش مثلاً فومن و گسکر چه کسانی تالش و چه کسانی گیلک بوده اند. از این رو با وجودی که در منابع تاریخی و تذکره ها از فومنی ها و شفتی ها و گسکریهای نامدار بسیاری یاد شده و امکان آن نیز کم و بیش فراهم است که بشود در مورد هر یک از آنان حداقل چند سطری نوشت ولی شک و تردیدهایی در مورد هویت قومی آنان ما را از انجام آن کار بازداشته و فقط به نوشتن شرح حال مختصر چند تنی از آنان که دلایل کافی برای اثبات تالش بودن شان وجود دارد اکتفا شده است...