در سپهر سپهری

از متن کتاب:
«تطور» خدا در منظومه سپهری عنوانی بود که برای بحث در این جلسه انتخاب کرده بودم. دلیل انتخاب این موضوع انسی است که من با هشت کتاب سپهری دارم و فکر می کنم بصیرت هایی هم از حیث نظری و هم از حیث احوال وجودی و معنوی، در آن هست. ابتدا، دو نکته مقدماتی در این باره میگویم و بعد وارد بحث می شوم. پس از این که عنوان اعلام شد به این فکر افتادم که شاید بهتر باشد به جای واژه خدا در عنوان مذکور امر متعالی را بگذارم که معادل transcendental است و هر آنچه را که از جنس و رای این عالم متعارف است دربر می گیرد. من در طول سخنانم سعی می کنم مفهوم امر متعالی را به این معنا به کار برم و از آن تعیین مراد کنم.
در این مبحث می کوشم با استشهاداتی که به اشعار سپهری می کنم، نشان که او در اشعار مختلف از دو گونه نگاه به امر متعالی سخن گفته است و دو گونه مواجهه با امر متعالی داشته است و یا صورت بندی تجارب وجودی دهم. او، دست کم در قالب این دو سنخ مواجهه با مبدا هستی بوده است.
نکته دوم که لازم است پیش از ورود به بحث ذکر کنم این است که در عنوان کلمه «منظومه» به کار رفته است که با واژه «نظم» هم خانواده است. شاید در ذهن حاضران در جلسه این پرسش مطرح شود که مگر نظم ارزش پرداختن دارد؟ یا چقدر میتوان راجع به کسی که نظم می گوید فحص و بحث دقیق کرد؟ همانطور که می دانید نظم در لغت به معنای فشردن است و در مقابل «نثر»، به معنای پراکندن قرار می گیرد. منظومه یا شعر منظوم هم دقیقاً به همین معناست...