جبهه ملی به روایت اسناد ساواک - جلد ۱

از مقدمه:
تاریخ تحولات کشورمان طی قرون معاصر، گویای تعامل و رویارویی سه لایه تمدنی اسلامی ایرانی و غربی با یکدیگر است. به ویژه طی قرن حاضر گرایشها و گروه بندیهای سیاسی مهمی با تلقی ایدئولوژیک از این مبانی فرهنگی و تمدنی پدید آمده اند و تاثیرات مهمی بر سیر تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی کشور ایران بوجود آورده اند. «ناسیونالیسم» از جمله همین مکاتب فکری است که ایدئولوژی طیف ملی گرایان از جمله تشکل مورد بحث یعنی جبهه ملی می باشد. بنابراین پیش از معرفی و بررسی تاریخچه و عملکرد جبهه ملی اشاره ای به این جریان فکری ضروری به نظر می رسد.
ناسیونالیسم را با قدری تسامح میتوان آیین اصالت ملت و ملیت گرایی دانست. در این جا ملت گروهی انگاشته میشود که دارای پیوندهای سرزمینی، قومی، نژادی زبانی و سرگذشت و علقه و حافظه جمعی و آمال و آروزهای مشترک هستند و نسبت به این پیوند و هویت مشترک خود آگاهی دارند ناسیونالیسم پاسخی مبهم برای تبیین وضعیت آرمانی و راهی است فراروی جوامع در حال گذار که پاسخ های احساسی در بازگشت به گذشته پر شکوه را برای آنان تمهید می کند. در مغرب زمین، ناسیونالیسم در ارتباط با تحولات عینی و ذهنی پس از رنسانس پدید آمد و رشدی تدریجی و طبیعی و نه جعلی و وارداتی داشت. این تفکر پس از انقلاب کبیر فرانسه و بسط استعمار اروپا بر سایر نقاط جهان به کشورهایی مانند ایران راه یافت بدون آنکه ملزومات عینی و ذهنی آن وجود داشته با به صورت طبیعی مورد پذیرش قرار گیرد.
ایده ناسیونالیسم از همان بدو ورود به ایران محذور و تناقض خاص خود را نیز به همراه آورد. زیرا پیروان این مکتب: «شدیداً زیر نفوذ فرهنگ غرب بودند و در حالی که ناسیونالیسم شکوفاندن و تاکید بر اصالت فرهنگ خودی است. اینان می کوشیدند با استفاده از تفکر وارداتی و فرهنگ و سیاست و حتی نظام ها و دولتهای غربی و ایجاد وابستگی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به غرب، ملی گرا نیز باقی بمانند و به کمک غربیان ملت خود را به تعالی و بالندگی برسانند.»...