افکار امم

از مقدمه کتاب:
آدمی زاده از اولین روزهای پیدایش پیوسته در این صدد بوده است که اصل و مبداء خویش را بیابد و بداند که پدید آورنده او که بوده؟ و چگونه آفریده شده؟ و در مقابل تسلط و عظمت طبیعت نگاهدارنده او کیست؟ او مظاهر طبیعت را در همه حال بر خود غالب میدید و خویشتن را در برابر سرما، گرما، سیل، برف، باران و درندگان و گرسنگی و بیماری و آلام درونی زبون مییافت. همین ضعف و زبونی او را وا میداشت که پدید آورنده خویش را باز جوید، و از خشم طبیعت در دامن پر مهر آفرید کار خود پناه گزیند، از این جهت در این پژوهش آنی از پا ننشسته و تاجایی که خرد و اندیشه اش راه یافته حقیقت را جستجو کرده است.
بپویه عالمی اندر تک و دو
بچرخ اندر همه از کهنه و نو
در این ده تا ابد باسر بپویند
که شاید کردگار خویش جویند
ولی بشر هر چه در این راه بیشتر پیش رفته گمراه و حیران تر باز آمده است زیرا:
«خرد مومین قدم و این راه تفته است».
اقوام مختلف و طوائف متشتت که بر سطح زمین سکنی گرفته اند از دیر باز تا کنون درباره اصل جهان و کیفیت پیدایش خود فکرها کرده و فرضها نموده و دارای معتقدات گوناگون گردیده اند و در عین حال بشر دست از تفحص باز نداشته در این راه بی پایان از پاننشسته و خویشتن را باین معتقدات خشنود و قانع نساخته است و با وجود این اطلاع بر عقاید ملل در باب اصل خلقت دارای فوائد گوناگون و همیشه طرف توجه دانشمندان جهان بوده است...