دو مقاله درباره تبلیغات

جزوه آموزشی کم‌حجم امّا پُراهمّیتِ "دومقاله درباره تبلیغات" در آبان ۱۳۶۱ (سه ماه پیش از یورش گزمگان ارتجاع و امپریالیسم) حاوی مقالاتی به قلم احسان طبری و مهرداد پویا با تیراژ ۱۵،۰۰۰ نسخه چاپخش شده بود و اینک نسخه الکترونیک آن برای نخستین بار در دسترس عمومِ علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

عنوان مقالاتِ دیگر و سرفصل‌های این جزوه عبارتند از: درباره اصولِ کارِ تبلیغاتی و برخی تجربیّات (ترویج و تبلیغ، خصوصیات مبلّغ، لزومِ حرکت از سطحِ درکِ توده‌ها، برخی مختصاتِ جامعه ایران، ویژگی‌های انقلاب، ضرورتِ تشکیلِ جبهه متّحدِ خلق، حقیقت‌گویی، ضدّ تبلیغات، تکیه بر نمونه مشخص، هدف مهمّ است نه شکل، اهمّیتِ روزهای تاریخی، هنر و تبلیغات، توجه به خصوصیاتِ مخاطب، تناسبِ مثال‌ها با هدفِ مبلّغ، اهمّیتِ شاهدِ زنده، حداکثر استفاده از یک شیوه خوب، حوصله مردم را نباید سر بُرد، اشکالِ گوناگون تبلیغ: سمعی، بصری، نمایشی، نوشتاری، اهمّیتِ تبلیغِ شفاهی، تبلیغِ کتبی، نکاتی در خصوصِ تبلیغِ کتبی، عنوانِ متن، پوستر، روزنامه دیواری، بحث شفاهی.

احسان طبری در مقاله نخستِ این جزوه با عنوان "کلّیاتی درباره تبلیغ و تبلیغ‌گر" می‌نویسد: "دوستانِ ما یک سلسله سوالات درباره تبلیغات مطرح کرده‌اند که برای پاسخ‌گوییِ تفصیلی به آن‌ها تدارک و نگارشِ این جزوه و حتّی بیش‌از این لازم است، ولی ما عجالتاً به دادن توضیحاتِ فشرده‌ای به عنوان مدخل و درآمدِ کلام بسنده می‌کنیم و درک و بسطِ آن را به مطالبِ دیگر این جزوه و احتجاج خودِ شنوندگان و خوانندگانِ آزموده خویش وا می‌گذاریم. تبلیغاتِ سازمانی ابلاغ نظریاتِ مختلف یک سازمانِ اجتماعی است به مخاطبانِ خود به نحوی که این ابلاغ نظریات دارای چند خاصیّت باشد: ۱- روشن باشد و طرفِ ما که نوشته‌ای را می‌خواند یا مطلبی را می‌شنود، دست‌گیرش شود که چه گفته و خواسته شده است و خود را گیج و در ابهام نبیند. ۲- مستدلّ و مُقنِع باشد و نه ادّعاآمیز، به نحوی که طرفِ تبلیغ به صحّتِ مطالبِ نوشته یا گفته شده باور کند و آن را واقعه روی‌داده و مسلّم و مطالبی تُهی از ریا و دروغ بیابد. ۳- شورانگیز و اثربخش باشد، یعنی طرفِ تبلیغ را برای عمل بسیج کند و به او در حلّ دشواری‌ها، تحمّلِ مشکلات و گشودنِ گره‌های مسائلِ پیچیده کمک کند. این تبلیغاتِ کتبی یا شفاهی، برای یک گروهِ مخاطبانِ تبلیغات انجام می‌گیرد. مخاطبانِ ما می‌توانند روستایی باشند یا شهری، زحمت کش باشند یا روشن‌فکر، در سطحِ بالای آگاهی باشند یا در سطحِ نازل با ما هم‌عقیده باشند یا دگراندیش. گاه مخاطبِ تبلیغاتی می‌تواند کاملاً مخلوطی از همه این عناصرِ یاد شده باشد. لذا تبلیغ‌گر باید مخاطبِ تبلیغاتی خود را بشناسد و با آن برخوردِ سنجیده و متناسب داشته باشد معمولا یک نفر از عهده اجرای این وظایفِ رنگارنگ برنمی‌آید و نیم‌رُخِ کارشناسانِ تبلیغی مختلف است، و لذا باید برای وظایف و ماموریت‌های مختلف، افرادِ متناسب انتخاب کرد. مبلّغان گاهی بالفطره دارای این خاصیّت‌اند و گاهی علماً آن‌را می‌آموزند. باید گروهی از مبلّغانِ دارای نیم‌رُخ‌های مختلف پرورش داد. این پرورش هم باید نظری باشد و هم عملی. موضوعِ تبلیغات هم، به‌ویژه در سخن‌رانی‌های شفاهی می‌تواند متنوّع باشد: مسائلِ جهان یا ایران را در برگیرد، سیاستِ حزب را در درازمدّت یا کوتاه‌مدّت توضیح دهد، تبلیغِ اندیشه‌های تئوریک یا صرفاً سازمانی باشد، یا مخلوطی از همه باشد در این‌جا نیز کم‌تر کسی است که از عهده همه نوع توضیحی برآید و شعارِ "شخصِ لازم برای کارِ لازم" ضرور می‌گردد."