حماسه یپرم

بانضمام شرح احوال گروه گوگونیان و حزب داشناکسوتیون

هوسپ موسسیان یکی از معدود بازماندگان گروه گوگونیان بود. باین خاطر، آنچه را که او باز گفته است، تاریخی و یک ماجرای تحسین انگیز از روزهای نخستین تشکیل سازمان های انقلابی و رزمی ارمن هاست. پیرامون آن روزهای تاریخی نخستین، مطالب نوشته شده بسیار اندکست، از اینرو خاطرات هوسپ موسسیان از اهمیت و ارزش بخصوصی برخوردار است. از سوی دیگر، هوسپ موسسیان همان شخصی است که از هنگام تشکیل گروه گوگونیان تازمان دستگیری و محاکمه و تبعید آنان، و آنگاه در دوران تبعید و سرانجام در حین فرار بزرگ و تاریخی بپرم از ساخالین و سیبری تا خاک ایران زمین، همواره و همه جا در کنار یپرم بوده و با رویدادهای همه روزه حیات پر ماجرای یپرم، شریک و سهیم بوده است. شاید از این لحاظ و خاطرات شناخت قهرمانان انقلاب مشروطیت منتشر شده است، که هر یک بسهم خود می تواند روشنگر بسیاری از نکات مبهم و ناشناخته تاریخ ایران، بویژه در سالهای پرجوش و خروش و آشفته انقلاب باشد.