خرد سرپیچ در فرهنگ ایران

از متن کتاب:
پیدایش قدرت مطلقه همیشه متلازم با مفهوم خاصی از کمال است. تا این مفهوم کمال در اذهان و روانهای ملتی جانیفتاده و ریشه نکرده باشد، قدرت مطلقه و استبداد هم به وجود نمی آید. این مفهوم کمال پیوند با مفهوم نور و اصل نیک بودن نور و بد بودن تاریکی دارد. اینست که این مفهوم کمال با ادیان نوری (خدای خود را اصل نور می دانند) و فلسفه هانی که عقل را اصل نور و روشنایی (روشنفکری) می دانند، ریشه قوی در روانها می دوانند. مفهوم کمال در ادیان نوری و فلسفه هانی که عقل را اصل نور می دانند و مدعی اند که نور فقط از نور است با خود اندیشه بی اندازه بودن را مثبت و متعالی می سازند. نور خوبست؛ پس هر چه نور بیشتر باشد، بهتر است. وقتی نور بی نهایت و بی اندازه بیشتر است، بهترین نور است. بدینسان کمال بی اندازه است. علم کامل همه دانی و همه آگاهی و علم جامع و مطلق است...