آزادی مجسمه

از کتابخانه‌ی کنگره در واشنگتن دیدار کردیم. چون در آمریکا همه چیز به بُعدِ سترگ گرفته می‌شود، این نیز در عظمت نظیری برایش نیست. گویا حدود هشتاد میلیون کتاب در آن جای داده شده است. میکرو‌فیلم و فیلم و مجموعه‌ی موسیقی و اسناد، جای خود دارند. بخش فارسی را آقای پورهادی تصدّی می‌کرد، مردی از گیلان، کم‌گو و گزیده‌گو. به ما گفت که کتابهای فارسی خریده می‌شوند، به پاکستان حمل می‌شوند، در آنجا صحافی می‌شوند و آنگاه به اینجا آورده می‌شوند. گفت به هر کتاب چهل دلار خرج صحافی و بسته‌بندی و حمل تعلّق می‌گیرد.
من برای آزمایش خواستم ببینم که از کتاب‌های من چیزی هست؟ تمام آنها، نزدیک سی جلد¹ موجود بود که حتّی در خانه‌ی خودِ من هم به این تکمیلی نیست. همینگونه کتاب‌های همسرم.
در محوّطه‌ی کتابخانه که مانند شهری است، اطاق‌های مطالعه‌ی انفرادی نیز هست که پژوهندگانی که بخواهند مدّت درازی کار بکنند در اختیار آنان گذارده می‌شود، و کتاب‌های مورد احتیاجشان، بی‌آنکه بُرد و آورد داشته باشد، تا پایانِ تحقیق نزد آنان باقی می‌ماند.
1. توجّه شود که این رقم از کتاب‌های استاد اسلامی‌نُدوشن مربوط به سالهای ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ می‌باشد.
آزادی مجسمه