قراردادهای درمان در عرصه بین الملل

پزشکی یکی از شاخه های مهم و پر مخاطب علوم است که قدمتی به اندازه تاریخ بشریت دارد و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و بهداشت عمومی انسانها نه تنها از نیاز به علوم پزشکی نکاسته، بلکه وابستگی نوع بشر به جامعه پزشکی وارد مراحل جدیدی شده و روز افزون گردیده است . متاسفانه از نحوه درمان بیماریها و به تبع آن از مسئولیت و ضمان اطباء در دوران و جوامع بشر اولیه اطلاع دقیقی در دست نیست، ولی آنچه مسلم است کشورهایی که از قدیم الایام در این زمینه پیشرفت چشمگیر داشته اند ایران و مصر بوده اند. و این درحالی است که در جامعه امروزی به دلیل پیچیدگی ها و گستردگی خاص رشته پزشکی و وسواس بیمار برای بهبود کامل بیماری خود ، نقش قراردادهای درمان در این میان به وضوح قابل لمس است. البته باید به این نکته اشاره نمود که امکان دارد قرارداد بین پزشک و بیمار یک قرارداد کتبی و یا یک قرارداد شفاهی باشد که در این کتاب به طور مفصل به توضیح ماهیت و شرایط این نوع قراردادها پرداخته شده است. با توجه به اینکه بحث قراردادهای درمان در قانون هیچکدام از کشورهای اروپا بجز هلند دیده نشده و در قوانین بین المللی نیز فقط در کتاب چهارم پیش نویس طرح مشترک مرجع(DCFR ) که بحث « قراردادهای خاص و حقوق و تعهدات ناشی از آنها» را بررسی قرار می دهد ، در فصل ۸ خود نسبت به قراردادهای درمان پرداخته است ، و باید به این نکته دقت نمود که DCFR یک پیش نویس برای حقوق خصوصی اروپا بوده و برای قراردادهای منعقده در قلمرو اتحادیه اروپا پیش بینی شده و قواعد مربوط به قراردادهای درمان تنها بخشی از آن می باشد.که در فصل اول به طور مختصر توضیح داده خواهد شد. در بین کشورهای اروپایی از آنجایی که هیچ یک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا قانون خاصی را به بحث قراردادهای درمان (Treatment Contracts) یا قراردادهای پزشکی(Medical Contracts) اختصاص نداده اند و فقط در این بین، کشور هلند، کتاب هفتم از قانون مدنی خود را به « موافقتنامه های خاص » اختصاص داده است که در قسمتی از آن نیز به بحث « قراردادهای درمان پزشکی» پرداخته است که مع الوصف در فصل اول به تبیین قسمتهای مختلف قانون مذکور اشاره خواهد شد. بررسی توافقی که بین بیمار و پزشک جهت برخورداری بیمار از خدمات فنی و تخصصی پزشک به عمل می آید آغاز تحلیل های حقوقی رابطه بین پزشک و بیمار است هرچند قرارداد تنها سبب ایجاد رابطه حقوقی نیست ولی باید به این نکته توجه نمود که قراردادهای درمان یکی از مباحث محوری جامعه امروزی است که کمتر به آن پرداخته شده است. وضعیت خاص قراردادهای درمان و شرایط و ویژگی‌های آن به گونه‌ای است که نمی‌توان آنها را در چارچوب عقود معین مورد مطالعه قرار داد؛ از این رو به نظر می‌رسد که از نظر حقوقی، قرارداد درمان نوعی عقد نامعین است که با تکیه بر مفاد ماده ۱۰ قانون مدنی، علاوه بر حاکمیت قواعد عمومی قراردادها، شرایط ویژه و تعهدات خاص قراردادهای درمان را نیز داراست که بر طبق توافق طرفین لازم الاجرا است. در قراردادهای درمان دو طرف وجود دارد: پزشک و بیمار. مطابق این قرارداد ( اعم از کتبی و شفاهی )، بیمار با حق انتخاب پزشک معالج خود در شرایط عادی، به پزشک مراجعه می‌نماید و پزشک نیز پس از اخذ رضایت بیمار برای درمان و بعد از این‌که نوع بیماری را در حوزه تخصص خود دانست، شروع به درمان می‌‌کند. هر چند در عمل، تمامی مراحل با یک مراجعه و معاینه و نوشتن نسخه به پایان می‌رسد؛ اما از بُعد حقوقی هر عمل و عکس‌العملی آثار و نتایج حقوقی و قانونی خود را دارد و از نظر قانونی یک قرارداد با ضوابط خاص خود حاکم بر روابط بین پزشک و بیمار می‌شود و این قرارداد تا مرحله پایان درمان یا انصراف بیمار از ادامه درمان، آثار و نتایج حقوقی خود را به دنبال داشته و حتی پس از تجویز دارو توسط پزشک نیز خاتمه نخواهد یافت.