تحولات تقنینی و سیاست جنایی ایران در راستای مواد مخدر و عوامل موثر بر اعتیاد جوانان

مواد مخدر زندگی جوامع و انسانها را نابود می‎سازد و موجب بروز جرایم می‎گردد و کلیه بخشهای جامعه را در هر کشور تحت الشعاع قرار می‎دهد. با وجود تلاشهای بسیار سازمانهای جهانی و بسیاری از کشور‎ها همچون کشور خودمان، روز به روز به جمعیت معتاد جهان افزوده می‎شود و نکته‎ای که نگران‌کننده‌تر از این است، تغییر الگوی مصرف از مواد مخدر سنتی به مواد صنعتی است که روان‌گردان‎های صنعتی غیر دارویی از این دسته هستند.اگر در گذشته تولید مواد مخدر مدت زمان زیاد و همچنین مکانی وسیع نیاز داشت. امروزه با زمانی خیلی کوتاه‌تر و مکانی بسیار کوچک‌تر می‌توان موادی به مراتب مخرّب‌تر تولید کرد که پیشرفت تکنولوژی نیز این روند را سریع‌تر کرده است. این امکان، روند مبارزه با تولید روان‌گردان‎ها را بسیار سخت‎تر کرده است. در این تحقیق، دلیل بررسی مسائل مربوط به روان‌گردان‌های صنعتی غیر دارویی به دلیل استفاده در حال رشد از این مواد و تغییر الگوی مصرف افراد معتاد در جامعه طی چند سال اخیر و درنهایت توجه قانون‌گذار در قانون اخیر مصوب ۱۳۸۹ به این مواد است. با سیری در تاریخ سیاست جنایی ایران از اولین قانونگذاری در سال ۱۲۸۹ تا اکنون متوجه خواهیم شد که با وجود قانون‎گذاری‎های بسیار و حتی تشدید مجازات‎ها در برهه‎ای از زمان و اعمال مجازات‎های شدید مانند اعدام و حبس‎های دراز مدت و.. به دلیل نبود یک استراتژی واحد و مدت دار و برنا‎مه‎ریزی دقیق و گاه اقدامات عجولانه و سپس رها کردن آن پس از مدتی و صرف هزینه‎های هنگفت مخصوصاً در سالهای اخیر، کشور ما توفیق چندانی در قبال مبارزه با جرایم مواد مخدر و متناسب با موضوع جاری یعنی اعتیاد و قاچاق مواد مخدر نداشته است. البته ناگفته نماند که اقدامات بین المللی در این زمینه نیز آنچنان کارساز نبوده و با وجود تصویب سه کنوانسیون عمده بین المللی این احساس مسئولیت جهانی نیز نتوانسته آن‎گونه که شایسته است با روند رو به رشد قاچاق و در پی آن اعتیاد به این مواد مبارزه کرده و موفق باشد.دلیل این مدعا را می‎توان ارائه آمار و اخباری که در این زمینه هرروز در سایت‎ها و شبکه‎های خبری می‌آید عنوان کرد ولی به هر حال انجام این اقدامات از عدم انجام آن و رها‎ شدن مؤثرتر و بهتر است. عمده مواد مخدر مصرفی در کشور ما در کشورهای همجوار افغانستان و پاکستان تولید می‎شده ولی اکنون که مصرف مواد روان‌گردان صنعتی غیر دارویی از مصرف مواد مخدر سنتی بیشتر شده مشکل دیگری را به مشکلات مبارزه با مواد مخدر در کشور ما تبدیل کرده است. اگر تا چند سال پیش نیرو‎های انتظامی برای مبارزه با محموله‎های بزرگ درگیر می‎شدند اکنون این مبارزه بسیار سخت‎تر شده است زیرا می‎توان یک کیف دستی کوچک را محلی برای جابه‎جایی و حمل و نقل مواد روان‌گردان که اکثراً به صورت پودر یا قرص هستند اختصاص داد.