آخرین روزها: پایان سلطنت و درگذشت شاه

بسیج مذاهب و فراتر از آن ، بسیج باورها و نهادهای « سنتی » برای مهار و پس راندن « اردوگاه شوروی » ، بعد از جنگ دوم جهانی یکی از محورهای فعالیت « غرب » بود ؛ از « تقریب مذاهب ابراهیمی » تا برکشیدن راهبان بودایی و تقویت آیین شینتو و ... در ایران هم گرچه باستان گرایی ایرانی یک رکن ایدئولوژی حکومت بود اما میراث اسلامی ادامه باورها و آیین های باستانی ایران تعبیر می شد ، انجمن سلطنتی فلسفه عضو معمم داشت ، حسینیه ارشاد و انجمن های اسلامی مهندسان و پزشکان و دانشجویان برای تلفیق میراث دینی با « نوسازی اعتقادی و اجتماعی » در تلاش بودند .... در واقع ، همان گونه که چپ لنینی به برانگیختن مستعمرات برای مقابله با آمبورژوازه شدن طبقه کارگر در کانون « سرمایه جهانی » رو کرد ؛ « غرب » هم به فرهنگ « سنتی » مناطق « توسعه نیافته و در حال توسعه » متوسل شد تا « کمونیست ها » را عقب براند . در برابر « چپ » هم اندیشه های خود را وارد گندم « فرهنگ سنتی مستعمرات » کرد و از دل آن « الهیات انقلابی » درآورد . حکومت پهلوی به علت هسته پادگانی ـ خانوادگی خود توان همپا شدن با این نوسانات را نداشت و به رغم حمایت همه جانبه حامیان « غربی » ، فروریخت ؛ آن هم در مقطعی که نه چین پس از مائو ، سودای براندازی رژیم را داشت ، نه شوروی فرتوت برژنفی .