گزنفون: بازگشت ده هزار یونانی

درود
کسنوفون از طریق تجربه بدین نتیجه رسیده بود که یونانی متوسط، از حیث ابتکار و عمل مسئولانه مستقل، برتر از غیریونانی متوسط است. ولی بزرگی ایرانیان ناشی از سطح بسیار بالایی از تیزبینی بود که نخبگان قوم از آن بهره ور می شدند. یونانیان هشیار از واقعیت باخبر بودند و نویسندگان بزرگشان همچون افلاطون و ایسوکراتس هنگام بحث درباره آموزش و تربیت بر روشنی اعلام می کردند که مساله نخبگان مساله اصلی تربیت و تمدن است. کسنوفون در پرتو توجه به ملت بزرگ ایران و شیوه زندگی ایرانیان، راز عالی تربیت را دریافت رازی که از نظر بیشتر مربیان آرمانگرای یونانی پنهان مانده بود. ایرانیان شریف تربیتی خاص خود داشتند یا چیزی در به آن شبیه؛ به همین به موفقیت های یونانیان بسیار حساس بودند در تصویری که کسنوفون از کوروش ساخته دو عنصر بارز وجود دارد. یک: یونان دوستی و دو: ایران دوستی؛ کوروش (منظور کوروش کوچک است) اسکندر ایرانی است که در آن دو تنها از لحاظ بحت باهم فرق دارند. نیزه ای که سینه کوروش را شکافت ممکن بود اسکندر را نیز از پای در آورد (مثال مثل آسیبی که اسکندر در حوالی هندوستان دید به نقل از آریان) اگر کوروش زنده مانده بود عصر یونانی مآبی با او آغاز می شد و در راهی دیگر می افتاد ولی چنان نشد.

با درود
تاریخ را فاتح روایت کرده از گذشته دور تا کنون در بخش وسیعی از جهان!
و مشهورترین روایت کنندگان فاتحان هرودوت ، گزنفون و گروسه و......