سرگذشت فیزیک

مقدمه مؤلف
کتابهای مربوط به علم فیزیک دو نوع است. یکی از آنها کتابهای درسی به منظور آموختن واقعیتها و نظریه‌های علم فیزیک است. در این نوع کتابها معمولا از بیان جنبه‌های تاریخی پیشرفت علم خودداری می‌شود، و تنها اطلاعات مربوط به دانشمندان بزرگ گذشته و حال محدود است به سال تولد و فوت آنان. نوع دیگر کتابهایی اصولا تاریخی است و به اطلاعات مربوط به زندگی و تشریح خصوصیات مردان بزرگ علم اختصاص دارد، و کشفیات آنان را، با این فرض که خواننده اینگونه کتابها با خود آن علم آشنایی کافی دارد، فقط فهرست وار ذکر می‌کند.
در این کتاب سعی کرده‌‌ام که راه میانه‌‌ای را اختیار کنم. مثلا محاکمه گالیله و قوانین اساسی مکانیکی که وی کشف کرد بر یک مبنا مورد بحث قرار گرفته است، یا اطلاعاتی که خودم درباره نیلز بور گردآوری کرده‌‌ام همراه با بحث مشروح طرح اتمی بور آمده است. در هر یک از هشت فصل کتاب بحث در اطراف یک یا حداکثر دو چهره بزرگ علمی دور می‌زند، و در ضمن از فیزیکدانان دیگری نیز که در آن زمینه فیزیکی کار کرده‌‌اند سخن می‌رود. به همین جهت بسیاری از نامها که در اغلب کتابهای تاریخ علم فیزیک یافت می‌شود و نیز بسیاری از موضوعاتی که در کتابهای درسی فیزیک مهم است، از قلم افتاده است. هدف کتاب این است که به خواننده نشان دهد علم فیزیک چیست و فیزیکدانان چگونه کسانی هستند و، در نتیجه، آن اندازه علاقه در خواننده پدید آورد که بتواند با جست و جو و کاوش در کتابهای مربوط به موضوع مورد علاقه خود مطالعات خویش را دنبال کند.
کسی که چیزهایی درباره مردان بزرگ گذشته و حال می‌خواند، پیوسته مایل است چهره واقعی آنان را خوب بشناسد. اما به علت محدود بودن تعداد صفحات عکس دار کتاب، بر آن شدم که این صفحات را به عکسهای واقعی انواع پدیده‌های فیزیکی از قبیل طیفهای نور، تفرق الکترون، و رد ذرات هسته‌‌ای در اتاق ابری اختصاص دهم. به همین جهت لازم آمد تصاویر فیزیکدانان در متن کتاب رسم شود. چون خودم در این فن هنری نداشتم، ناگزیر شدم که از وسایل کمکی از قبیل تصویر افکنی اسلایدهای عکاسی بر روی کاغذ رسم استفاده کنم، و تصاویر حاصل به اندازه کافی شبیه به اصل در آمده است.
امیدوارم این کتاب به خواننده‌های نوجوان (و شاید هم به اشخاص سالخورده تر) انگیزه و تحرکی برای مطالعه علم فیزیک بدهد؛ هدف اصلی کتاب نیز همین است.
دانشگاه کلورادو
جورج گاموف