عسکر حقوقی

(1299 - 1380 هـ.خ)

عسکر حقوقی (۱۲۹۹-۱۳۸۰ش)، نویسنده، استاد بازنشسته دانشگاه تهران، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ولادت : او فرزند شادروان مهدی حقوقی وکیل پایه یک دادگستری به سال ۱۲۹۹ در بابل تولد یافت. تحصیلات : وی در سال ۱۳۱۸ از دانش‌سرای تهران فارغ‌التحصیل شد با سِمت دبیری به خدمت وزارت فرهنگ درآمد. وی حین خدمت در وزارت فرهنگ، در دانش‌سرای عالی مشغول تحصیل گردید و در سال ۱۳۲۴ در رشته زبان و ادبیات فارسی لیسانسیه شد. ضمن انجام خدمات فرهنگی و تدریس و نیز ریاست اداره انتشارات و تبلیغات وزارت فرهنگ، مدارج مختلف علمی را طی کرد؛ ابتدا در دوره فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی و سپس در دوره دکتری این رشته ادامه تحصیل داد. در سال ۱۳۳۵ از رساله دکتری خود دفاع نمود. در همان سال به دانشگاه تهران منتقل شد و ریاست دانشکده ادبیات به او محوّل گردید. ضمن تدریس در دانشگاه از محضر درس آیت‌الله سید عبدالرسول صدرایی استفاده کرد و بعضی از شاخه‌های معارف اسلامی را نزد وی فراگرفت. در سپتامبر سال ۱۹۶۱ (۱۳۴۱ش) از طرف دانشگاه تهران برای تصدی کرسی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه معتبر استراسبورگ فرانسه ماموریت یافت که پس از جنگ بین‌الملل اول تعطیل شده بود تا ادبیات فارسی در آن کشور رونق گذشته خویش را بیابد. چندی بعد انستیتو زبان و فرهنگ و تمدن ایرانی تاسیس شد و گروهی از دانشجویان ایرانی، افغانی، فرانسوی و عرب مشغول تحصیل شدند و درس زبان فارسی در مدارس فرانسه رسمیت یافت. کتابخانه انستیتو زبان و ادبیات و فرهنگ و تمدن ایرانی در پنج زبان تاسیس گردید و انتشارات دو زبانه فارسی و فرانسه در این مرکز برقرار شد. سردبیری این انتشارات نیز با وی بود. از جمله فعالیت‌های این موسسه برگزاری دو نمایشگاه بزرگ آثار هنری ایران در دانشگاه استراسبورگ و... بود. وی پس از چهار سال به ایران بازگشت و در دانشکده ادبیات مشغول تدریس شد. سپس طی حکمی از سوی دانشگاه تهران نامزد تصدی کُرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه بیروت شد، اما به علت تیرگی روابط سیاسی دو کشور ماموریت در دانشگاه بیروت (لبنان) را تعطیل کرد و به ایران برگشت و در دانشکده ادبیات مشغول تدریس شد. در سال ۱۳۵۱ استاد دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی شد و بیش از هفت سال به تدریس فلسفه سیاسی اسلام و ادب، زبان و عرفان پرداخت. در سال ۱۳۵۸ به فرانسه رفته، ضمن اقامت در پاریس با استفاده از کتابخانه ملی آن شهر که حدود سی سال با آن مانوس بود، مشغول نگارش کتاب چهره راستین محمد(ص) با بیش از یک هزار صفحه و چند هزار رفرانس شد. سپس به آمریکا سفر کرد و در شهر لوس آنجلس ساکن شد و به ریاست دانشکده مطالعات و تحقیقات اسلامی رسید. حاصل این اقامت، ایراد بیش از هزار سخنرانی علمی در زمینه‌های ادبیات فارسی، عرفان، متون اسلامی و... بود. در چهارمین سال اقامت در خارج به دعوت سفیر سیاسی ایران در سازمان ملل به وطن بازگشت و بازنشسته دانشگاه تهران شد، منتها تدریس را رها نکرد و در دانشگاه آزاد اسلامی، ادبیات و عرفان را تدریس می‌کرد. وفات : سرانجام دکتر عسکر حقوقی پس از یک عمر تلاش و کوشش در پیشبرد معارف اسلامی و ایرانی، به سال ۱۳۸۰ش از دار فانی به دار باقی شتافت و در بهشت زهرای تهران آرمید. آثار : دکتر عسکر حقوقی از نوزده سالگی دست به قلم برد. گفته شده وی دارای حدود دویست جلد کتاب و رساله تحقیقی و علمی در زمینه‌های مختلف به زبان فارسی و فرانسه است که قسمتی از آنها طبع و منتشر شده است: ترجمه فرمان حضرت علی(ع) به مالک اشتر استاندار مصر؛ شرح حال و سخنان عارف بزرگ بایزید بسطام؛ تاثیر قرآن و احادیث در مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین رومی مشهور به مولوی؛ نوری که هرگز خاموش نمی‌شود، ضمیمه روزنامه طبرستان؛ لغات و ترکیبات رودکی به‌مناسبت شاعر روشندل ایران رودکی؛ تاریخ اجتماعی و سیاسی و جغرافیایی عربستان سعودی؛ فواید لغوی تفسیر ابوالفتوح رازی؛ فهرست انتقادی نسخه‌های خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ به زبان فارسی؛ شرح فارسی و تصحیح انتقادی مثنوی گلشن راز شیخ محمود شبستری؛ شرح حال کنت دو گوبینو، دیپلمات و خاورشناس فرانسوی؛ مجموعه سخنرانی‌ها در کشور فرانسه، به زبان فرانسه با ترجمه فارسی؛ شرح بر حدیقه سنائی؛ سبک و خصوصیات دستوری و لغوی و املایی بحثی کلامی از تفسیر ابوالفتوح رازی با مقدمه‌ای درباره تشیع و سیر آن در ایران [جلد اول تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی ]؛ احادیث شیعه، با مقدمه‌ای در باب علم حدیث، جلد دوم تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی؛ قصص انبیاء، جلد سوم تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی؛ داستان داوود و سلیمان از تفسیر روض الجنان و روح الجنان، با تصحیح و تعلیق و تحشیه؛ مبانی ملی و دینی انقلاب اجتماعی ملت ایران؛ مذهب تشیع و آرمان‌های ملی ایرانیان؛ آیین سخنوری و نگارش و روش تحقیق؛ شرح پانزده غزل از خواجه شمس‌الدین محمد حافظ؛ از بعثت تا رحلت، جلد چهارم از کتاب تحقیق در تفسیر ابوالفتوح رازی؛ فرهنگ دو زبانی از تفسیر ابوالفتوح رازی؛ فرهنگ لغات و مصطلحات تفسیر ابوالفتوح رازی؛ اعلام و رجال از تفسیر ابوالفتوح رازی، شرح حال بیش از سه هزار تن از اکابر علما و محدثین و مفسرین و ادبا؛ تاثیر قرآن در مثنوی؛ ریشه‌های ملی و دینی انقلاب‌های اجتماعی دو هزار و پانصد ساله ایران؛ سنت‌های کهن و گران‌بها در ایران، جشن‌های دهقانی و روستایی؛ فلسفه سیاسی اسلام.