خاطرات و اسناد حسین قلی خان نظام السلطنه مافی

به کوشش: معصومه مافی و نویسندگان

خاطرات و اسناد حسین قلی خان نظام السلطنه از منابع ارزنده برای شناخت ساختار اجتماعی ایران دوران قاجار و درک اهمیت روابط درباریان، خاطرات رجال آن عهد است.
مجموعه حاضر در 348 صفحه مشتمل بر خاطرات و گزیده ای از مکاتبات حسین قلی خان نظام السلطنه مافی است. این مجموعه در سه جلد بوده و هر هر جلد دارای چند بخش می باشد. نامه های حسینقلی خان روشن کننده ی جزئیات بسیاری از وقایع دروان قاجار، از انتهای دوران ناصری تا پایان دوره ی احمدشاهی ست. این نامه ها و یادداشت های روزانه از وضع مردم، اوضاع ولایات مختلف و بطور کلی وضعیت اجتماعی ایران در حول و حوش جنبش مشروطه حکایت می کنند. یکی از موثرترین نتایج این گونه مجموعه ها، درک درست تر و نزدیک تر به واقعیت علل رشد جنبش مشروطه در جامعه ی ایران است
عنوان جلد اول خاطرات و دو جلد بعدی ، شامل مکاتبات است.
جلد اول حوادث عصر ناصرالدین شاه قاجار را دربر می گیرد. این بخش از تولد مولف آغاز و به مرگ ناصرالدین شاه می انجامد. ابتدای این بخش که بیانگر خاطرات ایشان است، از تولد تا ورود به خدمت دولت ، بسیار به ایجاز و خلاصه نگاشته شده است اما ادامه آن به تفصیل است.