تذکرة الشعرا

با تصحیح و مقدمه: پرفسور ادوارد براون

اسکن شده

از کتب مرجع و تذکره های مهم به زبان پارسی تذکره ای است که دولتشاه سمرقندی تالیف کرده است.تذکرة الشعراء دومین تذکره از نوع خود پس از لباب الالباب عوفی در تاریخ ادب فارسی است، که در خلال شرح احوال شاعران، پادشاهان و پیران، افسانه‌هایی دیده می‌شود که دولتشاه آنها را به تناسب در کتاب خود درج کرده است. از نمونه‌های بارز این افسانه‌ها می‌توان به حکایاتی درباره‌ی فردوسی، ناصرخسرو، نظامی، خیام، عطار، سعدی، عبیدزاکانی و حافظ اشاره کرد.
مجموع اظهارنظرهای دولتشاه درباره‌ی سروده‌های شاعران نشان می‌دهد که او به ظرائف و دقایق و صنایع شعری، وقوف کامل داشته است؛ چنان که اشاره به بسیاری از صنایع بدیعی و یا استفاده از اصطلاحاتی چون «متانت»، «نازک سخن»، «ملایم‌گوی و متین‌سخن»، «سخن صاف و روان» و «غزل مطبوع» ، حاکی از داوری وی درباره‌ی سروده‌های شاعران است.