فلسفه عرفانی افلوطین

افلوطین یا فلوطین که نزد فلاسفه و حکمای اسلامی به "شیخ الیونانی" مشهور است، در سال 205 م. در شهر لوکوپولیس در مصر علیا متولد شد. از سرگذشت او تا قبل از سفر به اسکندریه اطلاع چندانی در دست نیست. وی در 28 سالگی برای تحصیل فلسفه و تعلیم حکمت به اسکندریه سفر کرد و در آن‌جا به حلقۀ درس فلسفۀ آمونیوس ساکاس، استاد فلسفه و موسس فلسفۀ نوافلاطونی، وارد شد تا این که در آن فن استاد و متبحر شد. افلوطین پس از آن، مشتاق فراگیری فلسفۀ ایرانی و حکمت هندی شد و به همین دلیل برای دسترسی به آثار فلسفی و رسیدن به کتب حکمی ایرانی و هندی و آشنایی با فلاسفۀ ایرانی و حکمای هندی، داوطلبانه در جنگی شرکت کرد که بین امپراتور روم و شاپور اول ساسانی در سال 243 م درگرفت. افلوطین پس از پایان جنگ به رم بازگشت و حدود 26 سال در آن‌جا به تعلیم فلسفه و تربیت شاگرد مشغول بود. وی در 49 سالگی شروع به نوشتن رسایل فلسفی و عقاید حکمی خویش نمود و اندیشه‌های نوافلاطونی خویش را، که صبغۀ عرفانی دارد، در پنجاه و چهار رساله تدوین نمود که توسط یکی از شاگردان او، فرفوریوس، ویرایش و "انئادس" نامیده شد. مباحث فلسفۀ عرفانی افلوطین عبارت است از: خداشناسی؛ عقل؛ نفس؛ نفوس فردی شامل ماهیت روح فردی، هبوط روح فردی از عالم معقول، سعادت و شقاوت روح، زیبایی و زشتی روح فردی، سفر روح به سوی جهان معقول و عاقبت روح فردی؛ و جهان محسوس شامل مادۀ نخستین جهان محسوس، ویژگی‌های کیهان، نقش تقدیر در جهان محسوس و...