دستور دبیری: متنی از قرن ششم هجری

مصحح: سیدعلی رضوی بهابادی

این کتاب رساله‌ای است بی‌نامه در قواعد انشاء و ترسل نوشته خواجه امام اجل افضل معزالدین کمال الاسلام سدید الائمه محمد بن عبدالخالق میهنی. در عصر مؤلف کتاب دستور دبیری، چند تن از دبیران بزرگ به گردآوری نوشته‌های خود پرداختند. تا عصر مؤلف کتاب دستور دبیری، کتابی که اینگونه به مسئله دبیری و آداب و شرایط آن بپردازد، تألیف نشده است. این کتاب را باید نخستین کتاب فارسی دانست که درباره دبیری نوشته شده است و مطالب آن کاملا آموزشی و کاربردی است. این کتاب از نظر اشتمال بر لغات و اصطلاحات تاریخی و اجتماعی، یکی از منابع زبان فارسی به شمار می‌آید. فهرست این اصطلاحات در پایان کتاب و نیز فهرست مطالب کتاب، مؤید این معنی است. در قسمت اول کتاب که درباره «عنوانات» است، صفحه‌ای نیست که از نکات دستوری، تاریخی و اجتماعی، رسم‌الخطی و ... خالی باشد. گاه این اطلاعات مربوط به زمان کاربرد یک کلمه و سبب وضع آن است و گاهی توضیح برخی از لغات در معنی اصطلاحی آن است. قسمت دوم کتاب که در اقسام نامه‌هاست، دربردارنده مطالبی مهم درباره بعضی از مشاغل دیوانی و وظایف متصدیان آن شغل‌هاست. در خلال این نامه‌ها بسیاری از لغات و اصطلاحات دیوانی به چشم می‌خورد که بعضی از آنها در کتب دیگر نیامده است.