رادیو فرهنگ و سیاست در ایران
امتیاز دهید
نویسنده:
رضا مختاری اصفهانی
امتیاز دهید
نویسنده‌ی این کتاب بر آن است تا به فرهنگ و سیاست از دریچه‌ی رادیو در بازه‌ی زمانی راه‌اندازی این رسانه در سال ۱۳۱۹ تا رخداد ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ پرتو افکند و در این میان نقش رادیو را در بحبوحه‌هایی چون استعفای رضاشاه، غائله‌ی فرقه‌ی دست‌نشانده‌ی دمکرات آذربایجان و کردستان، ترور سپهبد رزم‌آرا، نهضت ملی‌شدن نفت و نهایتاً واقعه‌ی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ بررسی کند.
نخستین گفتار این کتاب «رادیو و آموزش مدرنیسم در ایران» است. نویسنده تلاش کرده است تا با روایتی توصیفی-تحلیلی، زمینههای فکری راه‌اندازی رادیو در دوران رضاشاه را بررسی کند. وی در این بخش نشان می‌دهد که در این دوران، به رادیو به عنوان ابزاری مدرن برای رسیدن ایرانیان به تجدد و ایجاد وفاداری به پادشاهی پهلوی، فارغ از آموزه‌های سنتی نگریسته می‌شده است.
«رادیو در دوران اشغال (از سانسور تا سانسور)»، گفتار بعدی این کتاب است که نویسنده به یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ معاصر جهان و ایران، یعنی جنگ جهانی دوم و اشغال ایران از سوی متفقین، علی‌رغم اعلام بی‌طرفی ایران اشاره می‌کند و در این بخش نشان می‌دهد که چگونه متفقین با در اختیارگرفتن رادیو، آن را به عنوان ابزاری برای پروپاگانداهای خویش به کار گرفتند و حقوق حقه‌ی دولت و ملت ایران در این باب را نادیده انگاشتند.
در گفتار «رادیو در دوران اشغال (از سانسور تا زیاده‌خواهی)»، نویسنده به سانسور اخبار و توقیف رادیوها اشاره می‌کند و به یاری اسناد نشان می‌دهد که چگونه اشغالگران با زیاده‌خواهی، بخش‌هایی از زمان رادیو را به پخش گفتارهایی درباره‌ی سیاست‌ها و دیدگاه‌هایشان اختصاص دادند.
بخش بعدی «رادیو و ناسیونالیسم» نام دارد. در این گفتار به رادیو به عنوان رسانه‌های مهم و تأثیرگذار برای گسترش وحدت ملی میان اقوام گوناگون ملت کهنسال ایران و نهادینه‌کردن بنیادهای دولت مدرن و حفظ تمامیت ارضی –آن‌هم در دوران اشغال و تشکیل دولت‌های دست‌نشانده در آذربایجان و کردستان- پرداخته و نقش رادیو را به یاری اسناد در این زمینه نشان داده شده است.
«سرود ای ایران؛ پاسخ ناسیونالیستی رادیو به اشغال» گفتار دیگر این کتاب است که نویسنده به بررسی زمینههای شکل‌گیری این سرود می‌پردازد و نشان می‌دهد که “ای ایران” پاسخی است که نخبگان و روشنفکران ایرانی به اشغال ایران دادند و این سرود ورای جاذبه‌های شعری و موسیقیایی‌اش، از آن رو تأثیرگذار شد که درون‌‌مایه‌اش برآمده از خواست جامعه‌ی ایران بود.
در بخش «رادیو و گسترش زبان فارسی» به نقش رادیو در گسترش زبان فارسی به عنوان یکی از مهم‌ترین مواریث فرهنگی ملت ایران و زبان مشترک اقوام ایرانی و یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ی هویت ایرانی اشاره شده است.
در گفتار «رادیو تبریز در مسیر همگرایی ملی» نویسنده به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا نخستین رادیوی خارج از مرکز در تبریز راه‌اندازی شد و این رادیو چه نگاهی در سیاست‌های فرهنگی و تبلیغی دولت داشت و از چه شگردها و سازوکارهایی برای پیشبرد این سیاست‌ها بهره می‌برد.
«مذهب و مذهبیون در رادیو» دیگر گفتار این کتاب است که نویسنده به چالش مذهبیون و رادیو اشاره می‌کند.
«رادیو در کودتای مرداد ۳۲ (۲۵ تا ۲۸ مرداد)» گفتار پایانی این کتاب است که نویسنده در بخش‌های “رادیو و تبلیغات سیاسی دولت” و “رادیو و کودتا؛ از اوج تا فرود” به بررسی نقش رادیو در این بازه‌ی زمانی می‌پردازد.
پیوست‌های پایانی کتاب نیز دربردارنده‌ی اسناد و عکس‌هایی از تاریخچه‌ی رادیوست.
بیشتر
نخستین گفتار این کتاب «رادیو و آموزش مدرنیسم در ایران» است. نویسنده تلاش کرده است تا با روایتی توصیفی-تحلیلی، زمینههای فکری راه‌اندازی رادیو در دوران رضاشاه را بررسی کند. وی در این بخش نشان می‌دهد که در این دوران، به رادیو به عنوان ابزاری مدرن برای رسیدن ایرانیان به تجدد و ایجاد وفاداری به پادشاهی پهلوی، فارغ از آموزه‌های سنتی نگریسته می‌شده است.
«رادیو در دوران اشغال (از سانسور تا سانسور)»، گفتار بعدی این کتاب است که نویسنده به یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ معاصر جهان و ایران، یعنی جنگ جهانی دوم و اشغال ایران از سوی متفقین، علی‌رغم اعلام بی‌طرفی ایران اشاره می‌کند و در این بخش نشان می‌دهد که چگونه متفقین با در اختیارگرفتن رادیو، آن را به عنوان ابزاری برای پروپاگانداهای خویش به کار گرفتند و حقوق حقه‌ی دولت و ملت ایران در این باب را نادیده انگاشتند.
در گفتار «رادیو در دوران اشغال (از سانسور تا زیاده‌خواهی)»، نویسنده به سانسور اخبار و توقیف رادیوها اشاره می‌کند و به یاری اسناد نشان می‌دهد که چگونه اشغالگران با زیاده‌خواهی، بخش‌هایی از زمان رادیو را به پخش گفتارهایی درباره‌ی سیاست‌ها و دیدگاه‌هایشان اختصاص دادند.
بخش بعدی «رادیو و ناسیونالیسم» نام دارد. در این گفتار به رادیو به عنوان رسانه‌های مهم و تأثیرگذار برای گسترش وحدت ملی میان اقوام گوناگون ملت کهنسال ایران و نهادینه‌کردن بنیادهای دولت مدرن و حفظ تمامیت ارضی –آن‌هم در دوران اشغال و تشکیل دولت‌های دست‌نشانده در آذربایجان و کردستان- پرداخته و نقش رادیو را به یاری اسناد در این زمینه نشان داده شده است.
«سرود ای ایران؛ پاسخ ناسیونالیستی رادیو به اشغال» گفتار دیگر این کتاب است که نویسنده به بررسی زمینههای شکل‌گیری این سرود می‌پردازد و نشان می‌دهد که “ای ایران” پاسخی است که نخبگان و روشنفکران ایرانی به اشغال ایران دادند و این سرود ورای جاذبه‌های شعری و موسیقیایی‌اش، از آن رو تأثیرگذار شد که درون‌‌مایه‌اش برآمده از خواست جامعه‌ی ایران بود.
در بخش «رادیو و گسترش زبان فارسی» به نقش رادیو در گسترش زبان فارسی به عنوان یکی از مهم‌ترین مواریث فرهنگی ملت ایران و زبان مشترک اقوام ایرانی و یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ی هویت ایرانی اشاره شده است.
در گفتار «رادیو تبریز در مسیر همگرایی ملی» نویسنده به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا نخستین رادیوی خارج از مرکز در تبریز راه‌اندازی شد و این رادیو چه نگاهی در سیاست‌های فرهنگی و تبلیغی دولت داشت و از چه شگردها و سازوکارهایی برای پیشبرد این سیاست‌ها بهره می‌برد.
«مذهب و مذهبیون در رادیو» دیگر گفتار این کتاب است که نویسنده به چالش مذهبیون و رادیو اشاره می‌کند.
«رادیو در کودتای مرداد ۳۲ (۲۵ تا ۲۸ مرداد)» گفتار پایانی این کتاب است که نویسنده در بخش‌های “رادیو و تبلیغات سیاسی دولت” و “رادیو و کودتا؛ از اوج تا فرود” به بررسی نقش رادیو در این بازه‌ی زمانی می‌پردازد.
پیوست‌های پایانی کتاب نیز دربردارنده‌ی اسناد و عکس‌هایی از تاریخچه‌ی رادیوست.
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی رادیو فرهنگ و سیاست در ایران